به همه دوستان و هم‌فکرانم درود!
دیروز ویدئویی از جناب سید حامد انوری درباره پیوستن به شورای عالی حرکت اسلامی منتشر شد که واکنش‌هایی را از سوی برخی اعضای این حزب برانگیخت. من سید حامد انوری را از دوران جهاد، زمانی که در پاکستان دوره کمک‌های اولیه را می‌گذراند، می‌شناسم. قصد پرداختن به گذشته و فرازونشیب‌های زندگی شخصی او را ندارم، اما نکته‌ای که به‌صورت مختصر بیان می‌کنم این است که مسیر زندگی او، از دوران آموزش کمک‌های اولیه تا رسیدن به جایگاه دیپلماتیک در افغانستان، همانند بسیاری از افراد دیگر، مدیون و مرهون حمایت‌های برادرش مرحوم سید حسین انوری بوده است.
ویژگی دیگر مرحوم انوری این بود که برخلاف برخی رهبران، تشکیلات حزب را به یک نهاد خانوادگی تبدیل نکرد. صدها نفر از یاران او، از عالمان دین، استادان دانشگاه، جنرالان، سیاست‌مداران، نویسندگان و دیگر اقشار جامعه، هم‌اکنون در داخل افغانستان و کشورهای مختلف مشغول زندگی شخصی خود هستند. اکثریت اعضای شورای رهبری و مرکزی حزب، متشکل از افراد با قومیت‌ها و حتی مذاهب مختلف بودند. اما متأسفانه امروز شاهد آن هستیم که برخی تلاش دارند حزب را به میراثی خانوادگی تبدیل کنند و فرزندان مرحوم انوری، به‌ویژه فرزند ارشد او، را اولویت دهند. این روند نه‌تنها نادرست است، بلکه باعث سردرگمی و بحران داخلی شده است. چنان‌که اکنون به بهانه حمایت از سید مهدی انوری، معامله‌ای پنهانی با دکتر محمد عارف شاه‌جهان انجام شده و وعده‌های واهی داده شده است.
ترسم نرسی به کعبه، ای اعرابی
کاین ره که تو می‌روی به ترکستان است
سید حامد انوری در پیام ویدئویی خود ضمن حمایت از دکتر شاه‌جهان، سخنانی ناآگاهانه و نادرست درباره تاریخچه حرکت اسلامی بیان کرد. آنچه او گفت گزارشی وارونه و تحریف‌شده بود. واقعیت این است که حرکت اسلامی، به دلیل رفتارهای تحکم‌آمیز مرحوم آیت‌الله محسنی و رقابت‌های داخلی، چندین بار دچار انشعاب شد که مهم‌ترین آن در سال ۱۳۷۸ خورشیدی رخ داد. در آن زمان، مرحوم انوری در مقاومت اول علیه طالبان حضور داشت، اما آیت‌الله محسنی جنگ با طالبان را جایز نمی‌دانست، چراکه سرمایه‌های کلان حزب در بانک‌های پاکستان ذخیره شده بود.
از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۱ خورشیدی، حدود سیصد میلیون دلار از دارایی‌های مجاهدین در بانک‌های خارجی، به‌ویژه پاکستان، به حساب شخصی مرحوم آیت‌الله محسنی واریز شد. این سرمایه‌ها پس از سقوط دولت مجاهدین، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای اختلاف میان مرحوم انوری و آیت‌الله محسنی تبدیل شد. پس از تسلط طالبان بر کابل، دولت پاکستان بر آیت‌الله محسنی فشار وارد کرد، زیرا احتمال از دست رفتن آن دارایی‌ها وجود داشت. در نتیجه، آیت‌الله محسنی در اسلام‌آباد با نمایندگان طالبان و دولت پاکستان وارد مذاکره شد و در یک کنفرانس مطبوعاتی جنگ داخلی را حرام اعلام کرد. این اقدام باعث شد تا حساب‌های بانکی او آزاد شود. گزارش آن در نشریه اردو زبان پاکستانی: «نوای وقت» منتشر شد و همین موضوع، نقطه اوج اختلافات میان مرحوم انوری و آیت‌الله محسنی شد و در نهایت منجر به مهم‌ترین انشعاب در تاریخ حرکت اسلامی گردید.
از همراهان مرحوم انوری در این تصمیم، می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
حجت‌الاسلام سید احمد جمال مبارز
استاد شاه‌جهان احمدی
جنرال شاه‌محمد ذاکری
جنرال سردار محمد ابوالفضل
میرحسین ضیایی
مرتضی نیکزاد
حاج سید عبدالاحمدشاه مصطفوی (برادر شهید حاج سید ابراهیم‌شاه حسینی)…
این افراد در ۷/۱۱/۱۳۷۷ خورشیدی به رهبری ستر جنرال سید حسین انوری از حرکت اسلامی جدا شدند و جنرال سید ظاهر واثق در مصاحبه‌ای با رادیو بی‌بی‌سی این انشعاب را اعلام کرد. این شاخه جدید در ۳۰ دلو ۱۳۷۸ خورشیدی نشریه‌ای به نام «مردم» را در مشهد منتشر کرد.
از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۶ خورشیدی، حزب «حرکت مردم افغانستان» به رهبری مرحوم انوری فعال بود. در سال ۱۳۸۲ خورشیدی، آیت‌الله محسنی در یک کنگره از رهبری حزب حرکت اسلامی استعفا داد و حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی جاوید با اکثریت آرا به ریاست حزب انتخاب شد. در سال ۱۳۸۶، دو شاخه حرکت اسلامی و حرکت مردم افغانستان با هم ادغام شدند و سترجنرال سید حسین انوری با اتفاق آراء در برابر دکتر محمد عارف شاه‌جهان به ریاست شورای رهبری حزب منصوب شد. عبدالغنی کاظمی نیز به‌عنوان معاون وی از سوی سید محمدعلی جاوید معرفی شد. اما این اتحاد تنها دو سال دوام آورد. در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸ خورشیدی، شاه‌جهان که نتوانسته بود رأی لازم را در کنگره کسب کند، دچار عقده شد و با مدیریت بحران داخلی، به بهانه حمایت از کاندیدای ریاست جمهوری باعث فروپاشی مجدد حزب شد.
نتیجه‌گیری:
امیدوارم که سید حامد انوری با مطالعه و آگاهی بیشتر سخن بگوید و خط مشی مرحوم انوری را تحریف نکند. یاران مرحوم انوری، بیش از سید حامد انوری و فرزندان آن مرحوم، در تشکیلات وی نقش کلیدی داشتند.
اگر روزی فرصت شود، از خیانت‌ها و محروم شدن بسیاری از افراد از میراث شخصی، سیاسی و مبارزاتی مرحوم انوری پرده برداشته خواهد شد. حتی برخی نزدیکان خونی و تبار‌ی مرحوم انوری، نه‌تنها در زمان حیاتش جفاکار بودند، بلکه در روز دفن او نیز با سفارت‌های خارجی درباره تقسیم میراث سیاسی او مذاکره می‌کردند. یکی از بزرگ‌ترین خیانت‌کاران به مرحوم انوری، سید باقر احمدی بود، که امروز خود را پشت نام سید مهدی انوری پنهان کرده و یکی از فحاشان به مرحوم انوری سید جواد باهنر بود و از نام او زیر چتر شورای عالی حرکت اسلامی سوءاستفاده می‌کنند.
بدانید که دستاوردهای مرحوم انوری، هیچ سنخیتی با عملکرد شما ندارد. خیانت‌های شما، حتی از دشمنان سیاسی و ایدئولوژیک او نیز بیشتر بوده است، و در فرصتی دیگر، این مسائل به‌طور مفصل بررسی خواهد شد.
ای هنرها گرفته بر کفِ دست
عیبها بر گرفته زیرِ بغل
با احترام
سید جعفر عادلی حسینی / هامبورگ آلمان 6 دلو 1403 خورشیدی