نمایش نوار ابزار

غدیر؛ پیمان برادری و تعهد دینی

چهارشنبه 21 سپتامبر 2016

«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَه مولانا أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّه عَلَیْهِمُ‌السَّلاَمُ.»

غدیرخم بزرگترین رخداد دوره نبوت پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و مکتب آسمانی و الهی اوست.

آنچه در غدیرخم روی داد به واقع نتیجه زحمات و رنج‌های ۲۳ ساله رسالت پیامبرگرامی اسلام صلی  الله علیه و آله بود که خط مشی آینده مسلمانان را رقم زد و اتمام حجتی بود برای آنان که بعد از آن حضرت به دنبال هدایت و سعادت بودند.

عید غدیر خم واقعه بسیار بزرگ در تاریخ بشریت و به عنوان بالاترین آموزه‌ای است که اگر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آن را ابلاغ نمی‌کرد رسالتش ناتمام می‌ماند.

داستان غدیر خم

واقعه غدیر حادثه ای تاریخی نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود. غدیر تنها نام یک سرزمین نیست. یک تفکر است، نشانه و رمزی است که از تداوم خط نبوت حکایت می کند؛ غدیر نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه داران امامت است.

سال دهم هجرت بود و پیامبر گرامی اسلام صلی  الله علیه  و آله از آخرین سفر حج خود باز می گشت گروه انبوهی که تعدادشان را تا صد و بیست هزار رقم زده اند او را بدرقه می کردند تا این که به پهنه بی آبی به نام غدیر خم رسیدند.

نیم روز هیجدهم ذی الحجه  بود که ناگهان پیک وحی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله نازل شد واز جانب خدا پیام آورده که : « ای رسول آنچه از جانب پروردگارت برتو نازل شده به گوش مردم برسان و اگر چنین نکنی رسالت اورا ابلاغ نکرده ای و خداوند تو را از گزند مردمان حفظ خواهد کرد.» پیامبر دستور توقف دادند و همگان در آن بیابان بی آ‌ب و در زیر آفتاب سوزان صحرا فرود آمدند و منبری از جهاز شتران برای پیامبر ساختند. و رسول  خدا بر فراز آن رفته و روی به مردم کردند، ابتدا خدای را سپاس فرموده و از بدیهای نفس اماره به او پناه جست و فرمود: ای مردم بزودی من از میان شما رخت بر می بندم آنگاه می افزاید چه کسی بر مومنین در ارزیابی مصلحت ها و شناخت ها و تصرف در امور سزاوارتر است همه یک سخن می گویند خدا و پیامبر داناترند.

رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید: آیا من به شما از خودتان اولی و سزاوارتر نیستم و همگان یک صدا جواب می دهند که چرا چنین است آنگاه فرمود : من دو چیز گرانبها در میان شما می گذارم یکی ثقل اکبر که کتاب خداست و دیگری ثقل اصغر که اهل بیت منند . مردم بر‌ آنان پیشی نگیرید و از آنان عقب نمانید. آنگاه دست امام علی علیه السلام را در دست گرفت و آن قدر بالا برد که همگان او را در کنار رسول خدا صلی الله علیه و آله دیدند و شناختند. سپس فرمود : خداوند مولای من و من مولانی مومنان هستم و بر آنها از خودشان سزاوارترم . ای مردم هر کس که من مولا و رهبر اویم این علی هم مولا و رهبر اوست و این جمله را سه بار تکرار کرد و چنین ادامه داد : پروردگارا دوستان علی را دوست بدار و دشمنان او را خوار. خدایا علی را محور حق قرار ده و سپس فرمود: لازم است حاضران این خبر را به غایبان برسانند. هنوز اجتماع به حال خود باقی بود که دوباره آهنگ روح بخش وحی گوش جان محمد صلی  الله علیه و آله را نواخت که :« امروز دینتان را برایتان کامل نمودم ونعمت خود را بر شما به پایان رساندم و اسلام را به عنوان دین برایتان پسندیدم » و بدین سان امام علی علیه السلام از جانب خداوند برای جانشینی پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله برگزیده شد.

سندیت واقعه غدیر

مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر خود نام راویان حدیث غدیر را به ترتیب زمان زندگی ذکر کرده است:

در میان اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله ۱۱۰ نفر، در میان تابعین ۸۴ نفر، در میان علمای قرن دوم هجری ۵۶ نفر، در میان علمای قرن سوم هجری ۹۲ نفر، در میان علمای قرن چهارم هجری ۴۳ نفر، در میان علمای قرن پنجم هجری ۲۴ نفر، در میان علمای قرن ششم هجری ۲۰ نفر، در میان علمای قرن هفتم هجری ۲۱ نفر، در میان علمای قرن هشتم هجری  ۱۸ نفر، در میان علمای قرن نهم هجری ۱۶ نفر، در میان علمای قرن دهم هجری ۱۴ نفر و در میان علمای قرن یازدهم هجری ۱۲ نفر، و درمیان علمای قرن دوازدهم هجری ۱۳ نفر و در میان علمای قرن سیزدهم هجری ۱۲ نفر و در میان علمای قرن چهاردهم هجری ۱۹ نفر.

حدیث غدیر در کتب معتبر اهل سنت از جمله د رکتاب «مسند» امام احمد حنبل، در «سنن» ترمذی، «مسند احمد» و در «مستدرک» حافظ ابن عبدالله حاکم نیشابوری به مضامین مختلف ذکر شده است.

دیدگاه اهل تسنن

مرور منابع نخستین حدیثی عامه گویای این مطلب است که به ندرت کتاب حدیثی یافت می‌شود که نویسنده آن جرأت چشم پوشی از «حدیث مؤاخاه» را داشته باشد؛ چه بسا عدم یادآوری این حدیث شریف موجب زیر سؤال رفتن جامعیت کتاب می‌شود، از این‌رو صاحبان دو صحیح برجسته‌ اهل تسنن، یعنی بخاری و مسلم، اتفاق نموده‌اند بر آوردن حدیث برادری پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با حضرت علی علیه السلام و این مطلبی است که حاکم نیشابوری در «المستدرک علی الصحیحین» نیز بر آن تأکید کرده و نوشته: «قد اتفقا (الی البخاری و المسلم) علی اخراج حدیث المؤاخاه و الرایه» (بخاری و مسلم متفقند برآوردن حدیث برادری و حدیث پرچم) ترمذی نیز در صحیح خویش درباره‌ حدیث مؤاخات چنین می‌نویسد: «ان هذا، حدیث حسن صحیح» (به درستی که حدیث مؤاخات، حدیثی. حسن و صحیح)

افزون بر این، ابن عبدالبر القرطبی، بعد از یادآوری حدیث «مؤاخاه» و حدیث «رایه» و حدیث «غدیر» می‌نویسد: «‌هذه کلها آثار ثابته»؛ تمام این احادیث آثاری ثابت هستند.

درسهایی از حماسه ی جاوید غدیر

در بیان ائمه علیهم السلام برای این روز بزرگ اعمالی وارد شده و درسهایی را به ما می آموزد که به برخی از آنان اشاره می شود:

  1. تحکیم بیعت با ولایت

همانگونه که پیامبر اکرم صلی  الله علیه و آله بعد از نصب امام علی علیه السلام به امامت مسلمین به جماعت مسلمانان امر کرد که به او بیعت کنند در سالروز آن حماسه جاوید پیامبر تجدید آن بیعت سفارش شده است لذا زیارت امیر المومنین و سایر ائمه مستحب است به همین منظور ادعیه زیادی نبز وارد شده است.

  1. مصافحه کردن

مصافحه  یا دست دادن از آداب اسلامی است و در روز عید غدیر به آن تاکید بیشتری شده است.

امام علی علیه السلام فرمودند:  روز عید غدیر هنگامی که یکدیگر را ملاقات می کنید با هم مصافحه کنید و ذکر مخصوص این روز نیز هنگام مصافحه سفارش شده است: الحـــمدلله الذی جعلنا من المتمسّکین بولایه امیرالمومنین علی بن ابیطالب و الائمه علیهم السلام.

  1. پیمان و اخوت و برادری

از برنامه های اسلام ایجاد اخوت و برادری است و به همین منظور پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله بین مسلمانان مهاجرین و انصار پیمان برادری بست و با پیمان اخوت علی را با خویش برادر نمود و در برخی از زیارات که خطاب به پیامبر می خوانیم: السلام علیک و علی اخیک علی بن ابیطالب علیهم السلام . یعنی سلام بر تو و برادرت علی . اشاره به همین برادری است. پیمان برادری و عقد اخوت بستن از اعمال وارده در روز غدیر است و صیغه مخصوصی دارد که د رمفاتیح الجنان و کتب ادعیه آمده است.

  1. احسان و انفاق

احسان و انفاق از دستورات ویژه اسلامی است . اما د رایام بزرگ مثل غدیر بر آن تأکید بیشتری شده است . در سیره امام حسین علیه السلام است که ایشان روز عید غدیر مهمانی می داد و شخص امام علی علیه السلام نیز در آن مراسم شرکت می کرد.

  1. صله رحم

صله رحم از پسندیده ترین آداب اسلامی است و شرع مقدس اسلام  بر مطلب تأکید فراوان نموده است.

امام در روز عید غدیر براین نکته سفارش بیشتری شده است.

امام صادق علیه السلام می فرماید: از کارهایی که در روز عید غدیر مستحب است صله رحم است.

  1. رفع حاجت مومنان

رفع حاجت مومنان از جمله اعمالی است که اسلام برای آن ارزش خاصی قائل شده است و ائمه اطهار علیهم السلام آن را از چند طواف برتر می داند و در روز غدیر این عمل فضیلت بیشتری دارد.

  1. تشکیل اجتماع

در روز عید غدیر به جهت یادآوری روزی که پیامبرصلی الله علیه و آله به امر خداوند علی علیه السلام  را به امامت امت اسلامی نصب کرد، بجاست در مراکز گوناگون گرد آییم و به یاد آن روز بزرگ  وثمراتش شادمان باشیم. ائمه معصومین علیهم السلام سفارش کرده اند که به جهت یادآوری مقام محمد صلی الله علیه و آله اجتماعات تشکیل بشود و خود نیز از این گونه اجتماعات برپا می داشتند.

پیشینه پیمان برادری

اسلام، دین محبت، مهرورزی، صفا و صمیمیت است و با شعار «انما المؤمنون اخوه» یک‌دلی و یک‌رنگی را به جوامع اسلامی هدیه کرده است طوری که برادری و برابری یکی از شعارهای اساسی و ریشه دار اسلامی است آن هم شعاری بسیار پر محتوا، گیرا، مؤثر، عمیق و حیات بخش.

چه بسا فردی برای اظهار علاقه و یک‌‌دلی خود با کسی از او به عنوان رفیق و دوست یاد کند ولی دین اسلام سطح پیوند علائق دوستی مسلمین را به قدری بالا برده که به صورت نزدیک‌ترین پیوند دو انسان با یکدیگر آن هم پیوندی براساس مواسات و مساوات مطرح می‌کند که علاقه دو برادر به یکدیگر است.

نکته زیباتر این‌که اسلام تنها به شعار «مؤمنان برادر یکدیگرند» اکتفا نکرده است و راهکارهای کاربردی برای تحکیم این روابط دارد که در هر مرحله از اجرای آن، روح برادری و برابری بین مسلمانان قوی‌تر و جدی‌تر می‌شود و مسلمانان از هر قبیله و نژاد و کشور و دارای هر زبان و قومیت با یکدیگر احساس عمیق برادری می‌کنند.

مراسم عبادی، سیاسی حج که مسلمانان از همه نقاط دنیا به کانون توحید جمع می‌شوند و با لباس یک‌رنگی و بی‌ریایی همگی در زمان واحد مناسک خاصی را انجام می‌دهند صحنه‌ای از تحقق عینی این قانون مهم اسلامی است. از این‌رو مراسم حج که هر سال تکرار می‌شود نماد اخوت و همبستگی مسلمانان بر محور توحید است.

نماز عبادی و سیاسی جمعه که هر هفته در مصلاها و مساجد کشورهای اسلامی برگزار می‌شود، نمونه دیگر از نماد تحقق برادری و همبستگی جامعه اسلامی هست و حتی دین اسلام مسلمانان را به حضور در نماز جماعت سفارش کرده و فضائل بسیار زیادی را برای آن بر شمرده در حدی که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفر تجاوز کند ثواب جماعت قابل احصا نخواهد بود.

پیوند برادری از سنت‌های پیامبرگرامی اسلام صلی الله علیه و آله است که آن حضرت در سه واقعه؛ «دوازدهم رمضان، غدیر و مباهله»، میان خود و امیرالمؤمنین عقد اخوت جاری کردند و صحاح بخاری و مسلم ـ از منابع دسته اول روایی اهل تسنن ـ نیز «حدیث مؤاخاه» که ناظر بر برادری پیامبراسلام صلی الله علیه و آله با امام علی علیه السلام است را ذکر کرده‌اند.

در سیره پیامبر گرامی اسلام صلی  الله علیه و آله نمونه‌هایی در این‌باره به ثبت رسیده که به چند نمونه آن اشاره می‌کنیم:

  1. ۱٫ دوازدهم ماه مبارک رمضان

مرحوم شیخ مفید در بیان رخدادهای دوازدهم ماه مبارک رمضان، چنین می‌نویسد: «و فی الیوم الثانی عشر نزل الإنجیل علی عیسی بن مریم و هو یوم المؤاخاه الذی آخی فیه النبی صلی الله علیه و آله بین صحبه و آخی بینه و بین علی علیه السلام…»

  1. ۲٫ روز غدیر (۱۸ ذی‌الحجه)

مرحوم شهیدی تبریزی، صاحب کتاب هدایت الطالب إلی أسرار المکاسب، در بحث مربوط به حرمت غیبت مؤمن، اخوت اسلامی را طرح نموده و در شرح این روایت که می‌فرماید: «المؤمن أخ المؤمن لأبیه و امهِّ، ملعون من اتهم اخاه…» می‌نویسد: «فلابدَّ من حمله علی أخ الثقه مقابل أخِ المکاثره… او ممّا صنفه المجلسی قدس سره من حمله علی الأخ المؤاخاتی؛ کما آخی رسول الله صلی الله علیه و آله بین المهاجرین و الأنصار، و آخی بینه و بین الأمیر علیه السلام فی غدیر خم…» چاره‌ای جز این نیست که واژه «أخ» (برادر) در روایت را بر «برادری حمل کنیم که ثقه است»… و یا همان‌طور که مرحوم مجلسی جمع‌بندی نموده، منظور از واژه «أخ» را «برادری بدانیم که براساس پیمان برادری بر این جایگاه قرار گرفته؛ همان‌طور که رسول خدا صلی الله علیه و آله در غدیر خم بین مهاجر و انصار؛ و بین خود و حضرت علی علیه السلام برادری ایجاد نمود.

افزون بر آن‌چه گذشت، از مضمون نوشته‌های نویری از دانشمندان اهل سنت در کتاب «نهایه الإرب فی فنون الأدب» این‌چنین بر می‌آید که یکی دیگر از جاهایی که آخرین فرستاده‌ی خدا صلی الله علیه و آله، بین خویش و حضرت علی علیه السلام عقد برادری جاری نموده، در ماجرای غدیر خم بوده است.

  1. ۳٫ روز مباهله (۲۴ ذی‌الحجه)

مرحوم مجلسی از مناقب ابن المغازلی نقل می‌کند که اَنَس بن مالک چنین گفت: «لمّا کان یومَ المباهله آخی النبی صلی الله علیه و آله بین المهاجرین و الأنصار و علیُّ علیه السلام واقف یراه… فقال بلال: یا علی اَجِبُ النبی صلی الله علیه و آله، فأتی علیُّ النبی فقال النبی صلی الله علیه و آله… انّما ذخرتک لنفسی، الا یسُّرک ان تکون أخانبیک… هنگامی‌که روز مباهله فرا رسید پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله بین مهاجران و انصار عقد اخوت جاری کرد؛ و حضرت علی علیه السلام را فراخواند، هنگامی‌که آن حضرت، نزد پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله رسید، رسول خدا صلی الله علیه و آله به وی فرمود: به درستی‌ که من، تو را برای خویش نگهداشتم؛ آیا شاد نمی‌شوی که برادر پیامبرت باشی؟…

صیغه عقد اخوت

همان گونه که گفته شد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در چند نوبت و در زمان‌های مختلف بین اصحاب، عقد برادری خواند، اما درباره انجام عقد اخوت در یک روز خاص تأکید شده است، ‌مربوط به روز عید غدیر خم می‌شود که در کتاب «مستدرک الوسائل»  و نیز مرحوم محدث فیض در «خلاصه‌ الاذکار» درباره آداب عمل عقد اخوت بیان داشته و در این روز نقل کرده است: دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن بگذارد و خود صیغه اخوت را چنین بخواند «واخَیتُک فِی‌الله وَصافَیتُک فِی‌اللهِ وصافَحتُک فِی‌اللهِ، وَعاهَدتُ‌الله وَمَلائِکتَهُ وَکتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَاَنبِیاءَهُ، وَالاَئِمَّهِ المَعصومینَ علیهمُ السَّلامُ، عَلی اَنّی اِن کنتُ مِن اَهلِ الجنَّه وَالشَّفاعَه، وَاُذِنَ لی بِاَن اَذخُلَ الجَنَّه لا اَذخُلُها اِلّا وَاَنتَ مَعی» آن گاه آن فرد مؤمن بگوید «قَبِلتُ» پس بگوید «اَسقَطتُ عَنک جَمیعَ حُقوقِ الاُخوَّهِ ما خَلاَ الشَّفاعَهَ وَالدُّعاءَ وَالزِّیارَهَ».

یعنی؛ برادر دینی تو شدم و با تو صاف و خالص شدم و مصافحه می‌کنم و با تو در راه خدا دست می‌دهم  و عهد بستم با خدا و فرشتگان و کتاب‌ها و پیامبرانش و امامان معصوم علیهم السلام بر اینکه همانا اگر من از اهل بهشت و شفاعت باشم و اجازه داده شد به من که وارد بهشت شوم، داخل بهشت نگردم مگر اینکه تو با من باشی، سپس برادر مؤمن می‌گوید: قبول کردم و پذیرفتم و ساقط کردم از تو همه حقوق برادری را جز شفاعت و دعا و زیارت را!

باید توجه داشت که با اجرای عقد برادری، حقوق برادری در ضمن صیغه مخصوص برادری بر انسان بار می‌شود، در منابع حدیثی، روایات متعددی در زمینه حق مؤمن بر برادر مؤمنش بیان شده که از جمله می‌توان به درباره ثواب دیدار برادران مؤمن، معانقه، یاد کردن آنان، سرور ساختن آن‌ها، زدودن غم از سینه برادر مؤمن، عیادت و تلاش برای رفع حوائج آن‌ها یاد کرد.

ابن‌عباس می‌گوید: وقتی آیه شریفه «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَه» نازل شد، رسول خدا بین مسلمانان برادری افکند و هر دو نفر را با یکدیگر برادر نمود عقد اخوت بین آنان برقرار کرد و خود با علی برادری گزید و فرمود: «یا عَلی اَنتَ اَخی وَ اَنَا اخوک» یا علی تو برادر من هستی و من برادر توام.

این چند جمله را از این جهت نوشتم و به آیه و حدیث متبرک کردم که غدیر است و ایام پیمان برادری و تعهد دینی.

روز غدیر بزرگترین عید مسلمانان است. زیرا در این روز با اعلان امامت امیرالمومنین علی علیه‌السلام به وسیله رسول خدا و به امر پروردگار، خداوند اسلام را کامل کرده و فرموده است: «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا»

و جناب رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بین اصحاب برادری برقرار و فرمودند.

مردم عزیز افغانستان باید از گذشته ی تاریخ خود درس بگیرند و اجازه ندهیم که نخبگان و بزرگمردانشان که سرمایه‌های بی‌بدیل یک ملت هستند، با حربه تخریب و ترور (ترور شخصیتی و گمرنگ نمودن خدمات شان) از آنان گرفته شود، در صورتیکه این کشور در گذشته همانند؛ سید جمال‌الدین حسینی افغانی، ملا مشک عالم، میرعلی احمد حجت کابلی، مولانا فیضانی، آیت الله العظمی شهید واعظ، شهید خان مولوی، علامه شهید بلخی و … که هر کدام به تنهایی یک ملت بودند، امروز خدمات و تاریخ آنها با شمشیر جهل و فریب به فراموشی سپرده می شوند و با اسطوره سازی شخصیت های کاذب، تاریخ شخصیت های واقعی را تخریب می نمایند، ما باید نگاه منصفانه به خدمات و خون دل خوردنهای بزرگان گذشته ی مان بیاندازیم و باید قدردان مدافعان ارزش های اسلامی و انسانی که هرکدام با تعهد دینی بر روحیه ای برادری و همبستگی جامعه مان تاکید و آن را تقویت نمودند نادیده نگریم، زیرا آنان از مفاخر و شخصیت‌های ارزشمند افغانستان و جهان اسلام است.

هموطنان مسلمان بیایید در غدیر با تعهد دینی مان پیمان برادری با هم داشته باشیم، زیرا روز غدیر یادآور مهمترین پیام رسول مکرم اسلام صلی  الله علیه و آله؛ یعنی اکمال دین نبوی است، پیام‌های بسیار مهم و آموزنده‌ای برای امت اسلامی و پیروان واقعی حضرت امام علی علیه السلام دارد و یکی  از این پیام‌ها «بستن پیمان یا عقد اخوت میان امت اسلامی» و اقشار مختلف مردم مصیبت دیده ی این کشور شروعی برای پشت سر گذاشتن مشکلات با تاسی به مهمترین واقعه تاریخ بشریت یعنی غدیر باشد.

محدث فیض نیز در خلاصه الاذکار صیغه اخوت را قریب به همین ذکر نموده و آنگاه فرموده: پس قبول نماید طرف مقابل از برای خود یا موکّل خود به لفظی که دلالت بر قبول نماید. پس از یکدیگر جمیع حقوق اخوت به جز دعا و زیارت را ساقط کنند.

احکام مورد اتفاق علما درباره عقد اخوت

الف: این عقد تعهداتی همچون ارث و محرمیت افراد وابسته به طرفین ایجاد نمی‌کند. بنابراین این افراد از هم ارث نمی‌برند و هیچ‌گونه رابطه محرمیت میان وابستگان آن‌ها ایجاد نمی‌شود.

ب: این عقد، فقط میان دو مرد یا دو زن بسته می‌شود و هیچ زن و مردی نمی‌توانند این عقد را بین خود جاری کنند و خواهر و برادر شوند.

ج: لازم نیست صیغه عقد اخوت حتماً به عربی خوانده شود، بلکه اگر آن را به فارسی یا زبان دیگری هم جاری کنند صحیح است؛ اما باید الفاظی را بکار برند که معنی این عقد را برساند.

د: اگر دو خانم، بخواهند با هم عقد خواهری برقرار کنند در صورت خواندن عقد به عربی، باید ضمیرهای مذکر را تبدیل به ضمیر‌های مونث کنند.

با توجه به نکات گفته شده مضمون این عقد رعایت برخی امور معنوی نسبت به یکدیگر در دنیا و پس از مرگ است. مثلاً برادران متعهد می‌شوند که در دنیا همدیگر را از دعا فراموش نکنند و در آخرت هم اگر از اهل نجات و شفاعت باشند، همدیگر را شفاعت کنند.

در پایان باید توجه کرد که نقطه عطف واقعه غدیر و نهایت آن، عقد اخوتی است که بین پیامبر اسلام و امیرالمؤمنین، جاری شد و پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله از همان جا شأن و شخصیت امام علی علیه السلام را برای مسلمانان روشن کرد.

به طوری که در دعای عید نیز این مساله مورد توجه قرار گرفته است: «خدایا چنانچه آن را عید بزرگ خود قرار داده‌اید و آن را در آسمان روز عهد معهود و در زمین روز پیمان گرفتن نامیدی بر محمد و آل محمد درود فرست و به وسیله آن دیدگان ما را روشن کن و پراکندگی ما را به دست این روز گرد آورد و گمراهمان مکن پس از آنکه هدایت کردی».

نویسینده: سید جعفرعادلی«حسینی»

مطالب مشابه