سوم محرم الحرام، ورود سپاه عمر سعد به کربلا؛
نهم محرم الحرام، تاسوعای حسینی(ع) و محاصره خیام؛
دهم محرم الحرام، عاشورای حسینی(ع)؛
یازدهم محرم الحرام، حرکت کاروان اسرا؛
دوازدهم محرم الحرام، شهادت امام زین العابدین(ع)؛ ورود اسیران به کوفه؛
سیزدهم محرم الحرام ، دفن اجساد مطهر شهدای کربلا:؛
نوزدهم محرم الحرام، حرکت کاروان اسرای اهل بیت(ع) به طرف شام؛
بیست و سوم محرم الحرام، تخریب بارگاه مطهر عسکریین(ع) و سرداب مقدس؛
بیست و پنجم محرم الحرام، شهادت امام زین العابدین(ع) به روایتی؛
بیست و نهم محرم الحرام، رسیدن کاروان اسرای اهل بیت(ع) به شام.
محرّم
نام نخستين ماه از ماههاى دوازده گانه قمرى.
علّت نامگذارى اين ماه به محرّم، آن بوده است كه در ايّام جاهليّت، جنگ در اين ماه را حرام مى دانستند و روز اوّل محرّم را اوّل سال قمرى قرار مى دادند.
امّا بنى اميّه با ريختن خون سيّد الشهداء(ع) در اين ماه و پديد آوردن حادثه كربلا احترام ماه حرام را نگه نداشتند.
امام رضا(ع) فرمود: در جاهليّت، حرمت اين ماه نگاه داشته مى شد و در آن نمى جنگيدند، ولى در اين ماه، خونهاى ما را ريختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان ما را اسير كردند و خيمهها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پيامبر(ص) را در باره ذرّيه أش رعايت نكردند؛ و به گفته سيّد حميرى:
فى حَرامٍ مِنَ الشُّهُورِ اُحِلَّتْحُرْمَهُاللّهِ والحَرامُ حَرامُ در دوّم محرّم الحرام سال 61 هجرى، كاروان اباعبداللّه الحسين(ع) وارد كربلا شد، از همان روز به تدريج بر سپاه كوفيان كه آن حضرت را محاصره كرده بودند افزوده شد. روزنهم ماه محرم «تاسوعا» نام دارد و روز دهم آن «عاشورا» روز شهادت سيّدالشهداء(ع) و ياران و فرزندانش در كربلا است.
از آنجا كه ماه محرّم، ياد آور حادثه كربلا و عاشوراست، فرا رسيدن آن دل ها را پُر از غم مى سازد و پيروان و شيفتگان امام حسين(ع) از اوّل محرّم، محافل و مجالسى را سياهپوش كرده، به ياد آن امام شهيد به عزا دارى مى پردازند.
محرم ماه عزاست، مأموران الهى براى ثبت نام عزاداران حسينى بسيج مى شوند و هركدام قلم به دست، سراغ از مجالس سوگوارى مى گيرند.
عاشورا روز حماسه و ايثار، روز فرياد مظلومانه «هَلْ مِنْ ناصِرِ يَنْصُرُنا» بر گوش تاريخ، و روز ياران، روز عباس بن على(ع) برادر وفا دار، روز زينب(س) دختر بزرگ على(ع) و فاطمه(س) و پيام رسان حماسه عاشورا.
عاشورا حضور مجدّد آدم و نوح و ابراهيم و اسماعيل و موسى و عيسى و پيامبر بزرگوار اسلام(ع) است.
اينكه امام حسين(ع) را وارث آدم و پيامبران الهى در زيارت (وارث) مى خوانيم و زيارت وارث را با سلام به آن پيامبران الهى آغاز مى كنيم براى همين است، يعنى نقطه اتصال همه حركتهاى الهى در عاشورا و واقعيت سر شار كربلا….است.
محرّم همچون عاشورا، رمز احياى خاطره حماسه هاى كربلا است و نقش اين ماه در حفظ دستاوردهاى نهضت حسينى مهمّ است و در اين ماه، سراسر كشورها و شهرهاى شيعه نشين، به ياد شهيدان كربلا اشك مى ريزند و از عاشورا بيان درس مىگيرند. امام خمينى قدسسرهفرموده است: «محرّم ماه نهضت بزرگ سيّدالشهداء و سرور اولياء خدا است كه با قيام خود در مقابل
طاغوت، تعليم سازندگى و كوبندگى به بشر داد و راه فناى ظلم و شكستن ستمكار را به فدايى دادن و فدايى شدن دانست.»
پاى خون دل واكن
دست موج پيدا كن
رو به سوى دريا كن
ساحلى فراهم شد
هر كه رو به دريا كرد
آبروى ساحل شد
خنده را زخاطر برد
گريه محرّم شد
تاسوعا
روز نهم ماه محرّم، تاسوعاى سال 61 هجرى امام حسين(ع) و يارانش در محاصره نيروهاى كوفه بودند. روزى بود كه آب به روى اهل بيت و ياران امام(ع) بسته بودند، راهها همه تحت كنترل بود، تاكسى به امام نپيوندد. تهديدهاى سپاه عمر سعد، جدّى تر و حالت تهاجمى آنان به سوى خيمه هاه بيشتر مى شد.
عصر روز پنجشنبه تاسوعا، ابن سعد با دستورى كه از ابن زياد در يافت كرده بود، آماده جنگ با امام حسين(ع) شد.
گروهى از سپاه كوفه به سوى خيمه گاه امام حسين(ع) تاختند. امام(ع) كنار خيمه أش نشسته وبه شمشير تكيه داده بود. زينب صداى همهمه مهاجمان را شنيد. امام(ع) را (كه خواب، چشمانش را ربوده بود) بيدار كرد.
سيّد الشهداء(ع) خوابى را كه آن لحظه ديده بود نقل كرد كه رسول خدا(ع) به او فرمود: پيش ما مى آيى. امام حسين(ع) برادرش عبّاس را همراه جمعى جلو فرستاد تا از اهدف مهاجمان آگاه شوند. چون فهميدند كه به قصد جنگ با گرفتن بيعت آمدهاند، به دستور امام(ع) آن شب را مهلت طلبيدند تا به عبادت و نماز بپردازند. و در گيرى به فردا موكول شد.
امام صادق(ع) در باره محاصره شدن سيّد الشهداء(ع) در روز عاشورا فرموده است: «تاسُوعا يَوْمٌ حُوصِرَ فيه الحسينُ وَ اَصْحابُهُ بكَرْبَلاءَ وَاجْتَمَعَ عَلَيْه خَيْلُ اَهْلِ الشّامِ وَاَنا خُوا عَلَيْهِ وَفَرحَ ابْنُ مَرْجانَة و عُمَربنُ سَعدٍ بِتَوافُرِالخَيْلِ وَ كثرتها وَاستَضْعَفُوا فيهِالحسينَ
و اَصْحابَه وَ اَيْقَنُوا اَنَّهُ لا يَأتى الحُسَيْنَ ناصرٌ وَلايُمِدُّهُ اهل العِراق» تا سوعا روزى است كه حسين(ع) و اصحاب او در كربلا محاصره شدند و سپاه شاميان بر ضد آنان گردآمد. ابن زياد و عمر سعد نيز از فراهم آمدن آن همه سواران خوشحال شدند و آن روز حسين(ع) و يارانش را نا توان شمردند و يقين كردند كه ديگر براى او ياورى نخواهد آمد و عراقيان نيز او را پشتبانى نخواهد كرد.
عاشورا
هر روز عاشورا و هر سر زمين كربلاست. «كُلّ يَوْمٍ عاشورا و كُلّ اَرْضٍ كَرْبَلا» اين جمله و شعار، نشان دهنده پيوستگى و تداوم خطّ درگيرى حق و باطل در همه زمانها و مكانهاست.
عاشورا و كربلا، يكى از تداوم خطّ درگيرى حق و باطل در همه زمانها و مكانهاست. عاشورا و كربلا، يكى از بار زترين حلقههاى اين زنجير طولانى است. هميشه حق و باطل رو در روى همند و انسانهاى آزارده وظيفه پاسدارى از حق و پيكار با باطل را برعهده دارند و بى تفاوت گذشتن از كنار صحنه حق و باطل، بى دينى است. نبرد عاشورا، گرچه از نظر زمان، كوتاهترين
درگيرى بود (نيم روز) ولى از نظر امتداد، طولانىترين درگيرى با ستم و باطل است و تا هر زمان كه هر آرزومندى آرزو كند كه كاش در كربلا بود و در يارى امام شهيدان عليهالسلام، به فوز عظيم شهادت مى رسيد «يا لَيْتَنا كُنّا مَعَكُمْ فَنَفُوزا عَظيما» جبهه كربلا گرم و درگيرى عاشورا داير است. آنگونه كه حسين(ع) وارث آدم و ابراهم و نوح و موسى و عيسى و محمّد(ع) است، پيروان عاشورايى نيز وارث خط سرخ جهاد و شهادت اند و پرچم كربلا را بر زمين نمى نهند، و اين جوهر تشيّع در بُعد سياسى است.
ماه محرم، ماه حزن اهل بیت(ع) است؛
بر دوستان اهل بیت(ع) است که از باب ولایت و وفاداری و ایمان به خدای متعال و رسول کریم و اهل بیت(ع) در ماه محرم به ویژه دهه اول تغییر حال دهند هم در قلب و هم در چهره و پوشش، و آثار حزن و اندوه بر او ظاهر گردد و از تفریحات و لذت های خواب و خوردن و نوشیدن خود بکاهد و مانند کسی باشد که مصیبتی بر نزدیکان خود وارد شده است و توصیه شده است که هر روز دهه اول زیارت عاشورا خوانده شود و بداند این ماه ماهی است که به تصریح برخی از امامان معصوم(ع) در آن، روزی وجود دارد که هیچ روزی از نظر مصیبت هم پای آن نیست. توصیه شده در این روز، به یاد تشنگی اهل بیت(ع)، دوست داران حضرت سید الشهداء(ع) از خوردن و آشامیدن خودداری کنند و آخر روز، مختصر غذایی همانند افراد داغدار صرف کنند و از سخن گفتن با دیگران بپرهیزند مگر به اندازه ضرورت و این روز را روز حزن و غم خود قرار دهند. چه مصیبتی بزرگ تر از مصیبت عاشورا که اگر جان ها به لب آید و نفس ها به شماره افتد و قلب ها از تپش باز ایستد، باز در برابر این مصیبت کم است!
همچنین مناسب است در این روز جز ذکر عزا و ندبه به کار دیگری مشغول نشویم و در پی حاجات دنیایی خود نرفته، و به کسب و کار مشغول نشویم و مانند عزاداران حقیقی عمل کنیم. ان شاء الله مأجور خواهیم بود.
کدام غم از این بالاتر که در یک روز، امامی معصوم و اصحابش را مظلومانه، به شهادت برسانند؛ اصحابی که هر یک، جهانی از معنویت بودند. چه شد که سرور جوانان اهل بهشت، خود را زیر شمشیر ها و نیز ه ها پسندید؟ فقط به این حکم که «ان الله شاء أن یراک قتیلاً». زمین حق داشت از هم بشکافد و کوه ها متلاشی شوند و آسمان سقوط کند آن هنگام که خورشید ولایت از بالای نی نورافشانی نمود. ای چشم! خون ببار که اکنون وقت گریستن است. چشم هر نبی و ولیّ به این متاع مزین شده است.
محرم، ماه عروج است. ماهی است که غم حسین(ع)، روشنی بخش دل افسردگان و اشک ریختن برای او، شوینده گناه گناهکاران است. محرم، ماهی است که می توان با طی یک قدم در راه حسین(ع)، فرسخ ها به پروردگار خود نزدیک شد.
امید است آن روز که همه بدکاران رسوا و شرمنده شوند، در زمرة شرمندگان نباشیم.
نویسنده: سید جعفرعادلی«حسینی»