بیست و هفتمین سالیاد آیت‌الله العظمی سید علی بهشتی موسس نخستین دولت اسلامی در مناطق مرکزی افغانستان گرامی باد!
به نقل از کتاب «نخستین دولت اسلامی» :
مرحوم آیت‌الله العظمی محسنی در مصاحبه‌ی اختصاصی با نگارنده افزود: «مردم مناطق مرکزی پس از اقدام وحشیانه‌ی کمونیست‌ها قیام نمودند، مرحوم بهشتی شورای انقلابی اتفاق اسلامی را ایجاد و حکومت اسلامی را تشکیل داد، اگر بخاطر اختلاف و رقابت‌های جزئی در داخل شورا، تضعیف و تخریب توسط بیرونی‌ها صورت نمی‌گرفت، حکومت مردمی که ایجاد شده بود به عنوان قوه‌ی اداری در مناطق مرکزی باقی می‌ماند مسلماً جنگ‌های داخلی در مناطق مرکزی محار و فجایع دهه‌ی شصت واقع نمی‌شد و این فجایع برای تفنگ بدوشان غیر مسئول به عنوان لکه ننگ در تاریخ تا قیامت باقی و پاسخگو هستند، این مشکل از بی تجربه‌گی اعضای شورای اتفاق و از فرصت طلبی‌های سپاه پاسداران ایران که مهدی هاشمی یه عنوان یک عنصر خطرناک در بدنه‌ی آن بعضی گروه‌ها را تحریک و حکومت مجاهدین را بنام امریکایی تخریب نمودند و برخی احزاب افراطی شبیه کمونیست‌ها عمل می‌نمودند و شورای اتفاق را امریکایی می‌گفتند، چون امریکایی گفتن در ایران بزرگترین حربه‌ی بود که رقبای مرحوم بهشتی از آن استفاده می‌کرد، آن‌هایی که کمک‌های جزئی به برخی احزاب داشتند، از همان طریق در امور افغانستان مداخله می‌کردند و یک بار مهدی هاشمی مسئولین حرکت اسلامی را خواسته بود که با شورای اتفاق بجنگید، مسئولین ما خواست آن‌ها را نپذیرفتند و گفتند که بهشتی سید متدین، اهل علم و تشکیلاتی را بنام شورای اتفاق ایجاد نموده و مردم هم آن را قبول دارند و ما جنگ داخلی و برادر کشی نمی‌کنیم و این در خواست مهدی هاشمی را نپذیرفتند که بنام امریکایی با بهشتی بجنگیم، اگر این‌گونه تحرکات علیه شورای اتفاق و مرحوم بهشتی صورت نمی‌گرفت، امروز وضعیت احزاب شیعی فرق می‌کرد.»(1)
آیت‌الله العظمی منتظری در خاطراتش نسبت به جنگ‌ها و اختلافات احزاب و گروه‌های اهل تشیع می‌نویسد:
«از جمله مسائلى كه من زیاد نسبت به آن اهتمام داشتم و از باب احساس وظیفه شرعى اوقات خود را صرف آن مى‌كردم و براى آن دل مى‌سوزاندم مسأله افغانستان و كوشش در رفع اختلافات گروه‌هاى افغانى بود و از جمله هیأتى را زیر نظر حجت‌الاسلام آقاى حاج شیخ هاشم جواهرى به افغانستان فرستادم و برحسب اعتراف خود گروه‌ها، آن هیأت در رفع بسیارى از اختلافات و جلوگیرى از خونریزی‌هاى بى رویه بسیار مؤثّر بود؛ و براى امور نهضت‌ها به‌خصوص افغانستان یك حساب نیز در بانك ملى افتتاح كردم (حساب 7100) كه نسبتاً از آن استقبال شد و كمك‌هاى زیادى از این طریق به دست آمد و در موارد لازم صرف شد؛ و نسبت به مسائل قضایى و تعیین قضات و ائمه جمعه براى آنان نیز به دستور مرحوم امام اقدام مى‌كردم، و در مراحل مختلف نیز پیگیر قضایا بوده و صحبت مى‌كردم و پیام مى‌دادم؛ تا این‌كه یك روز آقاى خامنه اى پیشنهاد كردند كه مسأله افغانستان را شما به من محول كنید و من هم چون مى‌دیدم كه در كار ما كارشكنى‌هایى مى‌شود حكمى براى ایشان نوشتم و از خودم سلب مسئولیت نمودم.»(2)
حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ محمد حسین دانشی لزیر، والی دایکندی در نخستین دولت اسلامی افغانستان اظهار داشت:
در دایکندی 1000 عسکر، 500 نفر در سنگ تخت و 500 نفر در خدیر آموزش و تعلیمات نظامی می‌دیدند، مکاتب دولتی فعال و معلمین از دریافت زکات به آن‌ها معاش پرداخت می‌شد، علما، خوانین و اقشار مختلف مردم به آیت‌الله بهشتی به عنوان مجتهد که در میان مردم شناخته شده بود و از نظر علمی همه او را قبول داشتند و آن زمان در سطح وی کسی دیگری نبود و مردم به او خیلی عقیده داشتند و در انتخابات نیز نمایندگان مردم با اتفاق آراء به آیت‌الله بهشتی رای دادند.(1)
در فهرست کتاب «نخستین دولت اسلامی» آمده:
نگاهی گذرا به زندگینامه‌ی نامه آیت الله العظمی بهشتی؛ محیط پیدایش و زیست؛ تحصیلات و مدارج علمی؛ خدمات علمی، مذهبی و اجتماعی؛ آثار و کتب علمی؛ فضائل اخلاقی؛ نقش سیاسی و جهادی؛ حیات سیاسی، ارشادی و اجتماعی؛ شورای انقلابی اتفاق اسلامی در سال ۱۳۵۸ سمبل وفاق هزاره‌ها؛ نخستین دولت اسلامی و رهبری آیت‌الله بهشتی؛ شورای انقلابی اتفاق اسلامی و جهاد علیه تجاوز بیگانه؛ شورای انقلابی اتفاق اسلامی و جنگ‌های تحمیلی داخلی؛ چه عواملی سبب تضعیف شورای انقلابی اتفاق اسلامی شد؟ گزینش مقالات برتر در پیوند با شخصیت آیت الله بهشتی؛ آيت الله سيد علي بهشتي، منادي وحدت؛ بهشتی به روایت پدرم؛ معمارعزت، راهبردها و دستاوردها؛ نقش آیت الله بهشتی در همگرایی مذهبی و ملی؛ شناخت نامه‌ی عالم عارف؛ شخصیت خانواگی، معنوی، علمی، سیاسی آیت الله بهشتی؛ اصول همگرایی و وحدت در جامعه افغانستان از منظر آیت الله بهشتی؛ نقش آيت الله بهشتي در جهاد و وحدت ملي؛ گرامی‌داشت، پیام تسلیت مقامات، چهره‌ها و نهادها؛ توصيه به بزرگ‌داشت عالم و دانشمند؛ در سوگ شخصیتی از علم، ادب، اخلاق و جهاد؛ پيوند مستحكم مردم و آیت الله بهشتی؛ آیت الله بهشتی از پیشگامان جهاد اسلامی افغانستان؛ آیت الله بهشتی در جمله انگشت شمار سران مجاهدین بود؛ آیت الله بهشتی در میان علما جایگاه برجسته و ممتازی داشت؛ آیت الله بهشتی الگو برای حفظ ارزش‌های اسلامی بود؛ آیت الله بهشتی سمبول وحدت بود؛ آیت الله بهشتی؛ قربانی دین مداری؛ حکومت در درون حکومت؛ بهشتی از استثنائات تاریخ معاصر کشور؛ آیت الله بهشتی در عرصه علم، عمل، سیاست و مدیریت.؛ علمایی که درجهاد نقش بارز داشتند فراموش نکنید؛ آیت الله العظمی بهشتی از مشاهیر و علمای بزرگ جهان اسلام؛ آیت الله العظمی بهشتی، جزو پیش کسوتان رهبری جهاد؛ تجلیل از بهشتی؛ تجلیل از افتخارات ملت مجاهد افغانستان؛ آیت الله بهشتی؛ قانون 90 مادهي نخستین دولت اسلامی را توشیح نمود؛ آیت الله بهشتی آغاز گر جهاد و موسس دولت اسلامی در هزاره جات.؛ ممتاز بودن شخصیت علمی و جهادی آیت الله بهشتی؛ آیت الله العظمی بهشتی در قلب کشور جهاد را رهبر کرد؛ آیت الله بهشتی از معدود رهبران جهادی بود که با برنامه عمل کرد؛ تأسیس دولت اسلامی در مناطق وسیع شیعه و سنی و اقوام مختلف؛ دولت مناطق مرکزی بزرگتر از برخی کشورهای عضو سازمان ملل؛ آیت الله بهشتی در جمع علمای برجسته محور رهبری جهاد بود؛ تلاش آیت الله بهشتی محور وحدت و همبستگی را بوجود آورد؛ تشیع و تسنن در نخستین دولت اسلامی مناطق مرکزی سهیم بودند؛ آیت الله بهشتی؛ پیشوای رهبران سیاسی و جهادی بود؛ آیت الله بهشتی شخصیت معنوی و تاریخی افغانستان؛ مناطق مرکزی؛ درایت و زعمات آیت الله بهشتی؛ فتوای جهاد آیت الله بهشتی و اقتدار مردم ما؛ ستر بهشتی د افغانستان؛ آیت الله بهشتی؛ مرد اندیشه و عمل بود؛ آیت الله بهشتی؛ عاشقانه برای انسجام مردم تلاش کرد؛ آیت الله بهشتی از بانیان و آغاز گران جهاد در مناطق مرکزی کشور؛ آیت الله بهشتی نور افگن روزهای نخستین جهاد؛ آیت الله بهشتی؛ رهبر خیزشهای مردمی و عدالت خواهی؛ تأسیس شورای انقلابی اتفاق اسلامی یک ضرورت جهادی بود؛ رهبری خردمندانه آیت الله بهشتی در مناطق آزاد شده؛ آیت الله العظمی بهشتی؛ بنیانگذار جهاد در مناطق مرکزی افغانستان؛ آیت الله بهشتی؛ محور قیام و خیزشهای مردمی در مناطق مرکزی؛ آیت الله بهشتی؛ محور و استوانهی جهاد؛ چه عواملی یکپارچگی مردم مناطق مرکزی را تبدیل به نفاق نمود؟
…………………………………
1) مصاحبه اختصاصی نگارنده با مرحوم آیت الله محسنی به مناسبت شانزدهمین سالگرد مرحوم آیت الله بهشتی، بتاریخ 12 میزان 1391 خورشیدی .
2) خاطرات آیت‌الله العظمی منتظری، ج1، ص 545 .
کلیپ سخنرانی شخصیتهای علمی، سیاسی و ملی در رابطه با آیت الله العظمی بهشتی، موسس نخستین دولت اسلامی:
https://www.youtube.com/watch?v=xTwcbppRl1s
https://www.youtube.com/watch?v=f0mqpLckc8A
https://www.youtube.com/watch?v=u4WmdhnZJfM
https://www.youtube.com/watch?v=u6fcMi7JLXo
https://www.youtube.com/watch?v=UgbSqPvzQZg