اخوت و همدلی امت پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) به بهانه ی بزرگداشت از میلاد رحمت آن بزرگوار فرصتی مناسبی است و از اینکه همه به یک خدا، یک رسول و یک کتاب باور داریم؟ باید طنین کلام نورانی پیامبراعظم(ص) را به گوش جان شنید؛ کلامی که تاریخ را در مینوردد، قومیت را درهم میشکند و ملیت را در هم میکوبد و به انسانیت انسان، رنگ فطرت میبخشد. کور باد آن چشم بدبین که مؤمنان را برادر ندید! دور باد آن دستی که بذر تفرقه در حرم خدا و پیامبر گرانقدر اسلام(ص) و درکشوراسلامی پاشید! زیانبار دنیا و آخرت است، آن که این نهال دشمنی را به جان پرورید. مسلمانان! به یاد آرید که ما بر لبه پرتگاه بودیم و خداوند کریم از آن رهایمان ساخت در دلهای مان به جای دشمنی، الفت و مهربانی رویانید و پس از آن، با این نعمت وحدت و اخوت اسلامی با هم برادر شدیم؛ تلاشهایی که پس از آغاز جهاد به منظور تحقق این مقوله حیاتی صورت گرفته ، به عنوان حرکتی بنیادین و کاملاً استراتژیک، نقش عمدهای در حفظ سلامت، پایداری و موفقیت روز افزون این خیزش بزرگ سیاسی دینی ایفا میکند. برخی ازبزرگان و پیشگامان مبارزه با هدف تأسیس نظام اسلامی، با برافراشتن پرچم اخوت وهمدلی، حرکت اصلاحطلبانه را با ایجاد تحوّل و دگرگونیهای اصولی در نظام اجتماعی کشورما آغاز کردند و در این میان، از شورای اخوت اسلامی، به عنوان یکی از ارزشمندترین ثمرات این حرکت اسلامی و اصلاحی برای افغانستان ایجاد نمودند. چندی قبل میلاد پیامبر« رحمت اللعالمین»(ص) را بعنوان هفته وحدت و رحمت از سوی شورای اخوت اسلامی مرکب از علمای تسنن وتشیع با همکاری بنیاد فرهنگی، تبلیغی پیامبراعظم(ص) محفلی در مسجد نعمان بن ثابت قبل از ظهر جمعه برگزار گردید که در محفل حجج اسلام: حاج سید محمد هادی«هادی» رئیس بنیاد فرهنگی، تبلیغی پیامبراعظم(ص)، استاد محمد اکبری، نماینده مردم بامیان در پارلمان، موحد بلخی مسئول مؤسسه علمی، فرهنگی ثقلین، داکتر شیخ محمد حسین جعفری قندوزی مؤسس مدرسه علمیه و لیسه حضرت نرجس و استاد ضیاءالحق حافظی و مولوی عبدالعزیز عضو شورای اخوت اسلامی، پیرامون زندگانی، اهداف و طریقه رسالت پیامبر بزرگ اسلام(ص) و امام جعفرصادق(ع) سخنرانی نمودند و هرکدام به گونه ای از هفته وحدت و اتحاد مسلمین سخن گفتند.
حجت الاسلام سیدمحمد هادی «هادی» رئیس بنیاد فرهنگی، تبلیغی پیامبر اعظم(ص) در این مراسم گفت: پیامبر گرامی اسلام، فدارکاری، شهامت و تبلیغات برادری واخوت را ازمسجد شروع کرد ودرسراسر جهان عدالت اجتماعی و دین اسلام راگسترش داد.
به گفته وی، یکی ازموثرترین و موفق ترین برنامه های رسول خدا، ایجاد اخوت و برادری بین مسلمانان بوده است. به عقیده حاج آقای هادی، تمام بدبختی ها و مصیبت ها، از نفاق وکدورت درمیان مردم است.
بر اساس گفته های آقای هادی، هم اکنون دشمنان ملت افغانستان بعضی از تلویزیون های خصوصی را در اختیار دارند که تعدادی اجیر خود فروخته با استفاده از آن، به رهبران، علماء و مراجع تقلید تشیع توهین می کنند.
به گفته وی، اهداف مشخص غربی ها درافغانستان، منحرف کردن نسل جوان این کشور از دین و اصول اخلاقی و عنعنات ملی کشور است.
هادی، نشر و نمایش فلم های انحرافی و مبتذل در تلویزیون ها را یکی از راههای انحراف جوانان در کشور دانست.
وی از دولت خواست تا با چنین انحرافاتی که باعث صدمه رسیدن به جامعه اسلامی می شود برخورد نموده و نسل آینده این کشور از بدبختی ها و ناملایمات درامان نگهدارد.
استاد حافظی یک تن ازفرماندهان جهادی کشور هم در این مراسم گفت: دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که جهان سازی با قرآن، سنت واحادیث پیامبرگرامی اسلام امکان پذیر است، اما دشمنان اسلام درتلاش جهان سازی با استفاده ازظلم وستم، بی عدالتی، ابتذال وخرافات ضد اسلامی می باشند.
استاد حافظی هشدارداد سیاست امروزی جهان غرب مخالف سیاست های پیامبر گرامی اسلام وقرآن است و باید مسلمانان آگاه و بیدارباشند که دشمنان با سرنوشت شان بازی نکنند.
به گفته حافظی بهترین وکامل ترین راه رسیدن یک مسلمان به اهداف والای انسانی، ادامه راه و سیره پیامبرگرامی اسلام(ص) وقرآن کریم است.
استادمحمداکبری رهبرحزب وحدت ملی اسلامی افغانستان وعضوشورای ملی هم گفت: دنیای غرب تلاش دارد با داشتن بهترین امکانات الکترونیک، چراغ جهان اسلام را خاموش کند درحالی که دنیا نیازمند دین اسلام وقرآن می باشد تا ازبدبختی ها وتاریکی هایی که دامنگیرشان شده رهایی یابند.
وی گفت: امروزدرافغانستان انواع خرافات ضد اسلامی وجود دارد و شبکه شیطانی تلویزیون امروز با نشر فلم های نامشروع وتوهین به علما وروحانیون اسلام درخدمت جهان کفر قرارگرفته و با خواست آنان برنامه های ضد اسلامی را درکشور نشر می کند.
موحد بلخی، پیامبرگرامی اسلام(ص) را در میان فرستاده های خداوند اعظم تر از سایر پیامبران و دین اسلام را برترین دین ها خوانده گفت: اسلام یک دین کامل و راهنمای عالم بشریت در همه اعصار تاریخ است.
آقای موحد بلخی، عملکرد تلویزیون هایی که علیه مقدسات اسلام درکشور فعالیت دارند را به شدت تقبیح نموده و از دولت و مسئولین خواست تا جلو نشرفلم های مبتذل را بگیرند.
لذا بمناسبت میلاد پیامبر اسلام(ص) در این نوشتار سعی شده تا به برخی از این موضوع مهم اسلامی اشاره گردد.
میلاد پیامبر اسلام(ص) و فرصت مغتنم برای همبستگی واخوت اسلامی
میلادپیامبر بزرگوار اسلام(ص)، فرصت مغتنم و ارزشمندی برای همدلی و همبستگی امت اسلامی از جمله شورای اخوت در کشور ما است. این ایّام بزرگ، همچنین بهانهای مناسب برای ارزیابی و بازنگری تلاشهایی است که به منظور تحقق آرمانهای مقدس سرسلسلهجنبان اخوت اسلامی انجام گرفته و می گیرد و در هفته وحدت و رحمت که از ۱۲ تا ۱۷ ربیع الاول هست، با بررسی مفهوم وحدت واخوت و مشخص ساختن معنای منطقی و جامع آن، عوامل بازدارنده و موانع تحقق همبستگی امت اسلامی را به طور دقیقتر شناسایی کرده و به راهکارهای اجرایی دستیابی و این آرمان ارزشمند را به صورت علمی به تحلیل گیریم و آنچه که قابل یاد آوری و تأمل می باشد عبارت است از:
۱ – پیام دین و اخوت بنیادین:
بیتردید اگر مسلمانان، قرآن و پیامهای رهاییبخش این کتاب آسمانی را سر لوحه امور سیاسی و اجتماعی خویش قرار دهند، هیچ قدرتی را یارای مقابله با آنان نخواهد بود. امت اسلام در سایه بیرق لا اله الاّ اللّه، خواهد توانست بر تمام شیاطین جهان و نیروهای استکباری پیروز گردد. اگر امروز مسلمانان در فلسطین، افغانستان و عراق قربانی میدهند، بر اثر بیمسئولیتی و بیانسجامی ماست.
اگر در نوار غزه مسلمانها را سر میبرند! اگر در کشورهای اسلامی مسلمانها قتل عام می شوند وجنگهای خانمانسوز داخلی برآنها تحمیل میگردد! اینان پارههای تن اسلاماند که در گرماگرم غفلت و بیمسئولیتیها، قصابی میشوند. اگر امروز ما به خونخواهی طفلان، جوانان، مردان و زنان مظلوم و بیگناه کشته می شوند، چنانچه در سرزمین های اسلامی برنخیزیم، ما را عبرت جامعه بشری خواهد کرد؛ مسلمانها باید هوشیار بود و به داد مظلومان رسید.
اخوت اصولی، بر نوعی نگرش عمیق و پایدار و خالی از انحرافات در جامعه اسلامی متکی است. وحدت اصولی، در مقایسه با دیگر برداشتهایی که از مفهوم وحدت میشود، برداشتی بسیار عمیق و معرفتشناسانهتر است. از این منظر، برای حاکم شدن روح وحدت میان سنی و شیعه، همراه بامجموعه تغییراتی که در رفتار و سیاستگذاریهای این دو نهاد مذهبی صورت گیرد، آنگاه پیام دین در اخوت بنیادین عملی خواهد شد.
۲ – رسالت رسانه ها در هفته وحدت:
بدون شک رسانه ها، مخصوصا رسانه های صوتی و تصویری به عنوان یکی از عظیمترین و کارآمدترین رسانههای جمعی میهن اسلامی، در زمینه پیگیری حرکت اصولی و اصلاحی «هفته وحدت» و توجیه افکار عمومی برای حمایت از ایده منطقی و سرنوشتساز وحدت امت اسلامی، رسالتی سنگین برعهده دارد. رسانه های تصویری میتواند اهمیت، حساسیت و گستردگی این موضوع بنیادین اسلامی را به مردم گوشزد کرده وهمه ابعاد و جوانب واقعی آن را مورد توجه قرار دهد. رادیو و تلویزیونها میتواند برای شتاب بخشیدن به این تحول فرهنگی عمیق در جامعه اسلامی مان، در راستای تبیین و تقویت بنیادهای فکری، فرهنگی و دینیِ این ایده بزرگ، اهتمام به خرج داده و مؤثر واقع شود.
برای تقویت و گسترش این ایدهای ارزشمندکه از سیاستهای اصولی مکتب حیاتبخش اسلام است در نشریات چاپی نیز باید با دقت و جدیت کامل مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس در برخورد با موضوعی چون میلاد پیامبر اسلام(ص) هفته وحدت وامت اسلامی بدان لحاظ که سخن از پیوند تسنن و تشیع است، باید کوشید جهتگیری برنامهها علاوه بر پرداختن به مسایل ظاهری این دو جریان دینی، به سمت تبیین و تشریح مبانی عمیق فکری و دیدگاههای اصولی و زیربنایی حاکم بر اذهان عناصر دو مذهب نیز باشد. از این رو، بخشی از برنامههای مربوط به این موضوع مهم، باید کاملاً تخصصی و علمی باشد و از سوی کارشناسان و صاحبنظران خبره شیعه و سنی پیگیری شود و زمینه وحدت بنیادین در کلیه جوامع اسلامی فراهم گردد.
آنچه مسلم است، مردم افغانستان ۹۹% مسلمان هستند و این مردم بارها در برابر تجاوزات مکرر انگلیس ها و کمونیست های مقاومت و ایستادگی نمودند و در تجاوز شوروی سابق به افغانستان بیش از یک و نیم میلیون شهید تقدیم نمودند.
اما امروز پس از سه دهه جنگ و روی کارآمدن نظام جمهوری اسلامی با استفاده سوء از آزادی بیان تلویزیون امروز، از میان حدود ۱۶ شبکه تلویزیون موجود، با نشر برنامه های مستهجن بیگانه(فرهنگ وارداتی غربی و هندی) و یاعنوان عبور از خط، جهت شستشوی مغزها، زیرچتر اطلاع رسانی با تعابیر و سخنان زننده و اهانت آمیز و نا سزا گفتن های دور از منطق با ادبیات سازمان منافقین(سازمان مجاهدین خلق درعراق) و جریانات ضاله وگروهک های تفرقه افکن داخلی شباهت دارد و مثل اینکه نویسنده گان هردو جریان با برنامه های مشترک می کوشند تا هویت وفرهنگ دینی و ملی مردم مسلمان افغانستان را از هم جدا وبیگانه سازند.
متأسفانه نجیب کابلی بعنوان عضو پارلمان در خانه ملت حضور دارد، اما آن هنوز فرهنگ احترام گذاشتن به ارزشهای دینی ووحدت ملی را یاد نگرفته و در سالروز شهادت نواده پیامبر بزرگوار اسلام(ص) با پخش مبتذل ترین فلم ها از طریق تلویزیون خصوصی امروز به شادی و شادمانی می کند؛ در حالیکه امام حسین(ع) نه تنها مورد احترام مسلمانها بلکه به همه ای انسانهای آزاده جهان متعلق است. او در برابر ظلم و فسادقیام کرد و همه چیزش را مخلصانه در راه خدا برای حفظ اسلام و سنت جدش تقدیم نمود.
نجیب کابلی بداند که او با این کار بی شخصیتی خویش را برای مردم افغانستان آشکار کرده وگرنه به گفته ای علامه بلبل کابلی(ره):
نشود قدر قمر کاسته از عو عوسک ضیغم نر نکند واهمه از زخم گراز
پس از تقبیح ونیکوش رئیس مشرانوجرگه پروفیسور حضرت صبغت الله مجددی و برخی سناتوران نسبت به اظهارات نجیب کابلی در مورد اهانت به شخصیت امام خمینی(ره) و با آنکه مدیرمسئول تلویزیون امروز از سوی سارنوالی به اتهام پخش «برنامه های ضد اسلامی و فرهنگ افغانی» بازداشت گردید، ولی با آنهم، نجیب کابلی با سخنان رکیک و نا مناسب و خلاف اخلاق اسلامی خودعلیه شخصیت ها و دامن زدن به اختلافات مذهبی و قومی ادامه می دهد.
لذا باید حکومت و رسانه های ارزشی بیش از این اجازه ندهند و از این نوع حرکات ضد ارزشی جلوگیری نمایند و در غیر آن موجودیت چنین رسانه ای عواقب خطرناکی را به بار خواهد آورد؛ زیرا این رسالت بزرگ را مرکز هبستگی رسانه ها(مهر) که حدود پنجاه رسانه ای تصویری، صوتی، چاپی و… در آن عضویت دارند عهده دار می باشد.
چنانکه در روز اعلام موجودیت این مرکز بتاریخ ۵ / ۱۲ / ۱۳۸۷ سید عالم هاشمی؛ رئیس نشرات تلویزیون نورین و معاون مرکز همبستگی گفت: «امروز در کشور ما فرهنگ مذهبی وملی آسیب خورده است و این یک چیز مسلم است؛ کسی نمی توان آن را انکار کنند که در کشور ما برارزش های دینی حمله صورت می گیرد و مراجع ومراکزی که باید خیلی جدی روی این مسئله فکر کنند، بی تفاوت هستند. حتی مجموعه ای از رسانه ها در افغانستان خودتبدیل شده اند به ابزار و وسیله ای برای تخریب کردن، آسیب زدن وصدمه رساندن به ارزش های مذهبی ما وخطری بسیار جدی است که حتی سلامت جامعه ای ما را به شدت تهدید می کند.»
متاسفانه امروز برخی از رسانه های خصوصی اشخاصی را در اختیار دارند که آنها دور از اخلاق ژورنالیستی و نزاکت های اجتماعی به ارزشهای اعتقادی و علماء توهین می کنند و حتی برخی بنام کارشناس و عالم دینی جهت ایجاد شبه در رسانه تصویری شان بعنوان مشاور دینی استخدام می کنند و او از آدرس دین به ارزشها شبه ایجاد می کند، با چنین وضعیت رسانه های ارزشی می بایست در برابر این گونه دسیسه ها بیدار باشند وجلو این نوع آسیب پذیری ها به ارزشهای دینی را بگیرند.
.۳ – آسیب پذیری اختلافات مذهبی
یکی از آسیبهای جدّی جوامع اسلامی در شرایط فعلی، اختلافهای مذهبی است. از گذشته ها تا به امروز اکثرا درگیریها و تعارضات و جنگهای مذهبی بین مسلمین، به وسیله قدرتمندان هدایت شده است. از زمان بنیعباس تا زمانهای بعد، همواره دستهایی، طرفداران عقاید مختلف اسلامی را به جان هم انداختند. اگر این دستها نبود، آنها با هم سالها در صلح و آرامش زندگی میکردند و هیچ مشکلی نداشتند. در زمان حاضر، برای اینکه مسلمین با هم متحد و متفق نباشند و علیه هم کار کنند، تلاشهای مضاعفی انجام میگیرد. این تلاشها به خصوص در وقتی تشدید پیدا کرده که نیاز مسلمین به وحدت، بیش از همیشه است.
لذا هفته وحدت؛ ایام شادیبخشِ مسلمان ها و عید فرخنده پیشوای بزرگ جهان تشیّع، حضرت امام جعفر صادق(ع) است. بسیار بهجاست که مسلمانان، نغمههای تازهای را آغاز کنند و به سمت همگرایی و اتحاد عملی گام بردارند.
۴ – اخوت عملی طلایه داران تقریب:
بدون شک تحقق موفقیت مسلمانان، در گرو انسجام و همبستگی اجتماعی آنان است. اگر مسلمانان پراکنده باشند، وعدههای الهی و امدادهای غیبی نصیبشان نخواهد شد. بنابراین، امدادها و کمکهای الهی در صورتی نصیب جوامع اسلامی میشود که امت اسلامی، تحت لوای قرآن و سنت نیکوی رسول اکرم(ص) و سیره پاک معصومان (ع) ، به وحدت عملی دست یابند. تقریب عملی، یعنی همکاری مسلمین با یکدیگر، منهای احساس جدایی عقیدتی و فرقهای.
ما در جامعه خود ما مخصوصا در شورای اخوت اسلامی این را دیدهایم که برادران شیعه و سنی کنار هم مینشینند و در مسایل علمی و سیاسی و مسایل مربوط به سرنوشت اسلام، طوری با هم تبادل نظر میکنند؛
این همسویی وهمگرایی از سالیان متمادی در این کشور بین سنی وشیعه جامه عمل پوشیده و درگذشته بزرگانی در این زمینه تلاش های فراوانی را نموده که به نظرات برخی از آنان اشاره می گردد.
سید جمال الدین، بنیانگذار وحدت و تقریب:
سید جمال الدین افغانی بیشتر از هر فردی درباره ضرورت وحدت و جلوگیری از اختلاف در جهان کار کرد و یکی از اهداف او تحقق وحدت اسلامی میان تمام مسلمین و جلوگیری از اختلافات نژادی، قومی، سیاسی و مذهبی بود.
سید جمال الدین با حضور محمد عبده و بعد حسن النبا شلتوت و شخصیت های دیگری چون کاشف الغطاء تقریب پایه گذاری گردید؛ چنانچه استاد مطهری در باره وحدت طلبی سید و اندیشه مبارزاتی او چنین می نویسد:«ظاهراً ندای اتحاد اسلام را در برابر غرب اولین بار سید جمال بلند کرده و منظور از اتحاد اسلام، اتحاد مذهبی که امر غیر عملی است نبود. منظور اتحاد جبهه ای و سیاسی بود یعنی تشکیل صف واحد در مقابل دشمن غارتگر»(۱)
علامه شیخ محمود شلتوت و آیت الله العظمی بروجردی معماران وحدت وتقریب:
دومین حرکتی که پس از سید جمال الدین برای تفرقه زدایی از جامعه اسلامی صورت گرفت طرح تاسیس دارالتقریب اسلامی در زمان آیه الله العظمی بروجردی مرجع تشیع در حوزه علمیه قم و شیخ محمود شلتوت رئیس الازهر مصر بود.
این حرکت با حمایت دو شخصیت بزرگ نامبرده و با تلاش پیگیر و مجاهدت های مرحوم شیخ محمد تقی قمی شکل گرفت. مهمترین عاملی که انگیزه تأسیس دارالتقریب را تقویت بخشید، اختلافات که میان فرق مختلف اسلامی و به ویژه شیعه و سنی بود؛ این اختلافات گاهی چنان شدید می شد و به صحنه های غم انگیز مبدل می گشت که گویی شیعه و سنی هیچ وجه مشترکی ندارند، در حالی که پیروان هر دو مذهب، خدای واحد را می پرستیدند و به کتاب پیامبر اسلام (ص)و معاد ایمان داشتند.(۲)
اندیشه شیخ محمد غزالی در قبال وحدت :
غزالی ضمن حساس خواندن شرایط جهان اسلام و توطئه های استکبار جهانی، وظیفه آنان را بسیار سنگین می داند و دراین زمینه می گوید: «وظیفه مسلمین دراین شرایط حساس و اوضاع خطرناک این است که از پراکندگی و اختلاف باز آیند و در برابر حمله های صلیبی جدید صفی واحد و جبهه ای متشکل و نیرومند به وجود آورند و در این مبارزه سرنوشت ساز که تقدیر برایشان مقرر داشته درسنگر استوار دین خود ثابت قدم بمانند و توجه داشته باشند که برای ایشان مایه ننگ وشرم آور است که به هنگام تجمع قوای شر و اتحاد دشمنان در حمله وهجوم همگانی برایشان پراکنده وبی سامان باشند یا در میدان مسابقه ترقی وتقدم واپس بمانند یا از تمسک به دین خود سستی کنند در شرایطی که پیروان مذاهب باطل به عقاید خود پای بندند.(۳)
آیت الله العظمی میرعلی احمد حجت کابلی و راه وحدت عملی:
مرحوم آیت الله حجت، شناخت درست از اسلام ر ا ایجاد وحدت برادری بین مسلمانان می دانست و پیوند عالمان اسلامی را احیای شخصیت اسلامی مسلمانان، شناسایی دشمن مشترک، احترام متقابل مذاهب، پرهیز از تحریک احساسات و مبارزه با تعصبهای قومی، راهکارهای رسیدن به وحدت عملی می دانست؛ حضور حضرت آیت الله حجت در کابل با زمینه سازی گفتمان منطقی و مباحث علمی و نشست های مشترک دوستانه باعث همدلی و اخوت عملی میان سنی و شیعه گردید که امروز حتی آن صفا و صمیمیت میان پیروان و علمای هردو مذهب متأسفانه کمرنگ گردیده است.
اندیشه وحدت در کلام سید قطب:
سید قطب متفکر ودانشمند بزرگ مصری همچون سید جمال الدین افغانی مرزهای جغرافیایی را درهم شکست. وی معتقد بود هرجا مسلمانی هست آن جا قلمرو اسلام است. واگر کشوری اجنبی به یکی از کشورهای اسلامی حمله کند، به اسلام حمله کرده است.
سید قطب آفت بزرگ جوامع اسلام را ملی گرایی می داند و معتقد است تا وحدت میان مسلمانان جهان حاصل نشود، امپریالیزم غرب، برمنابع مالی مسلمانان چنگ اندازی خواهد کرد. علت مخالفت سید قطب با ملی گرایی این است که ملی گرایی در مقابل وحدت مسلمانان قرارگرفته است. همین اندیشه سید قطب یکی از مواردی بود که باعث تیرگی روابط او با جمال عبدالناصرشد. زیرا جمال عبدالناصر معتقد به ناسیونالیزم عربی بود، در حالی که سید قطب با ملی گرایی به شدت مخالفت می کرد و ی در یکی از نوشته های خویش می نویسد: «بی تردید اندیشه تنگ وتاریک ملی گرایی در درون مسائل داخلی ما، اندیشه ویرانگری بود، اندیشه ای که نیروهای «میهن بزرگ اسلامی» را پراکنده ساخت و آن را به دولتهای کوچک ناتوان بی ارزشی که با هیچ چیزی قدرت مقابله ندارد، تبدیل نمود، اندیشه ای بود که به امپریالیسم غربی اجازه و امکان داد روزانه یک کشور اسلامی را بدرد و بخورد! وشب یک کشور دیگری را ببلعد! در حالی که اطمینان دارد این مرزهای ساختگی، به هیچ دولت کوچکی اجازه کمک به دیگری را نخواهد داد. زیرا که همه! در قفس های تنگ آهنین خود به انزوا کشیده شده اند و توان نجات خود را ندارند چه رسد که به فکر کمک به دیگران باشند.»(۴)
آیت الله العظمی امام خمینی و اخوّت دینی:
حضرت امام خمینی(ره) پیوسته در راه شناخت آسیبهای جوامع اسلامی و راهکارهای مبارزه با آن، هشدار میداد. ایشان یکی از آسیبهای جدی مسلمانان را «اختلاف» میدانست و معتقد بود که این اختلافها، هم منشأ داخلی و هم منشأ خارجی دارد. آن بزرگوار در یکی از سخنان خود در اینباره فرمود: «با انحراف اسلام از مسیر اصلی خود و غرضورزی دشمنان داخلی و خارجی و وجود تفرقه و اختلاف، قویترین حاصل اقتدار اسلام، یعنی اخوّت دینی و اتحاد بین ملل مسلمان، به تدریج از میان رفت».
امام موسی صدر و سروش وحدت:
یکی از آرزوها و آرمانهای دیرین امام موسی صدر وحدت امت اسلامی در سرتاسرجهان بود. او از آغاز دوران جوانی که در حوزه ی علمیه قم مشغول تحصیل بود به این مهم می اندیشید و در محافل (وحضور اساتید) حوزه آن را دنبال می کرد.
امام موسی صدر در محضر استاد، ضمن طرح بحث های علمی متعدد، از ضرورت وحدت میان شیعه و سنی در مقابل استاد به دفاع از مبانی خود دراین خصوص می پردازد.(۵) گویا که خداوند این موضوع را درنهان و سرشت او برای امت اسلامی به ودیعه گذاشته است.
بنا براین وقتی امام موسی صدر در سال ۱۳۳۸ وارد لبنان شد درهمان سال و در اولین فرصت تهداب روابط دوستی با علمای اهل سنت را درشهر صور پی ریزی کرد از جمله با محی الدین حسن(مفتی اهل سنت) ارتباط مستمر برقرار نمود.
آیت الله العظمی واعظ منادی اخوت اسلامی:
آیت الله واعظ (ره) طلایه دار و منادی اخوت اسلامی در افغانستان بوده است، چنانچه که معظم له در رد افترائات ملای درباری و اجیر گانه (ملا مبارک) در کتابی بنام «سیف الابرار»، آیت الله واعظ در آن زمان اولین منادی وحدت بود که در جواب گزافه گویی های او کتاب ارزشمند «سیف الاسلام» را نوشت و در مقدمه‌ی این کتاب آمده است: «هدف من از ذکر این مقدمه آن است که خوانندگان گرامی چنین تصور نکنند که این جا، نبردی است بین شیعه وسنی و یک نفر عالم شیعه از اعتراضات عالم سنی جواب میگوید، بلکه حق واقع این است که این داعی مخلص به حیث یک نفر وطن دوست و طرفدار وحدت ملی قلم را بدستم گرفته می خواهم از این نوشته ی خود دونتیجه بگیرم:
۱ – اضطراب اعصاب و جوشش جوانان شیعه را که نویسنده‌ی «سیف الابرار» برای شان تولید کرده فرو بنشانیم و آرام کنم.
۲ – این مرد بی اطلاع را به خطا و اشتباهی که کرده دانسته کنم تا در آینده از چنین نوشته های نا بجا و نفاق انگیز خود داری کند. به شرف وطن عزیز و سنگینی این آب و خاک که هدفی ندارم، جز حفظ وحدت ملی و استحکام مبانی اتحاد و اتفاق، و چون جواب های که می نویسم مبنی براساس وحدت و یگانگی است نه مبنی بر اختلاف شیعه و سنی، که من همیشه از خداوند متعال توفیق اتحاد و اتفاق برای تمام برادران محترم اسلامی تمنا دارم».
آیت الله العظمی واعظ باور داشت که وحدت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تحقق نمی یابد، مگر هنگامی که مسلمانان به «حق» باز گردند و نسبت به آیات قرآنی دیدگاهی صحیح بیابند که از سیره نبوی سرچشمه می گیرد وزندگی خاندان پیامبراسلام (ص) به آن دخالت مستقیم دارد، زیرا تنها این عامل خواهد توانست شالوده ای استوار بنیان نهد که رفتارهای فردی و اجتماعی را سامان می بخشد والبته در این میان رسول اکرم وخاندان مطهرش الگو و اسوه مسلمانان هستند. چنانچه در بیانات و نوشته های آیت الله العظمی واعظ راهکارهای تحقق وحدت تشیع و تسنن ، وحدت مردم افغانستان ذکر شده و از جمله در بخشی از کتاب «سیف الاسلام» آمده: « از منطق وحدت دینی و وحدت ملی بر هر فرد از افراد ملت غیور افغانستان لازم است که بقدر قدرت خود در رشد ریشه‌ی اتحاد و تأمین وسایل اتفاق بکوشند و از نداهای نفاق انگیز و نوشته های تفرقه انداز که منافی وحدت ملی است خود داری کنند واگر جاهلی از روی نادانی، یا مستخدمی از روی غرض و ایفای وظیفه‌ی سیاسی رخنه در وحدت ملی باز کند و صدمه در شیرازه ای اتفاق و اتحاد می‌زنند، لازم است دانشمندان مشفق که علاقه به این آب و خاک دارند هرچه زود تر آن رخنه را ببندند و اولیای امور نیز در استحکام مبانی وحدت بذل مساعی فرمایند…»
وحدت و اخوت در نگاه شهید بلخی:
علامه سید اسماعیل بلخی، روحانی آگاهی بود که از حوزه پربار ومتعهد شیعی، عَلَم قیام بر دوش گرفت و ندای وحدت و آزادی سر داد و تا پایان عمر خود، از سعی و تلاش در رسیدن به مقصود خویش باز نایستاد. عامل مهمی که بلخی در طول مبارزه و قیام خویش تا آخرین لحظات برای زدودن و از بین بردن آن تلاش نمود، نفاق و اختلافات مذهبی و نژادی و دستیابی به وحدت اسلامی بود.
علامه بلخی در ادبیات و اشعار انقلابی خودش نیز تمام مسلمین را از تفرقه های قومی و تعصبات ویرانگرمذهبی بر حذر داشته ،چنین می گوید:
ای مســلمان درگــذر از فکــر تـبعیض نـژاد
کاین تعصب های خشک از عزت سلمان شکست
ای مسلمان از جهالت جنگ مذهب داشتــی
در نــژاد و در زبـان هـم حــال پــیدا مـــیکنــی
هیچ می دانی بلای این تــعصبـهـای خشـک
بر مسلمان مسلک فاشیست بنگرااز شهود
از نفاق و خــفت اســلام بـنگر بـر یــهود
او اختلاف را عامل اساسی عقبماندگیِ جوامع اسلامی از قلههای پرافتخار علم و دانش میدانست:
نزاع مذهب و جنگ نژاد می نگرم
چه ابتلا است که در هر بلاد می نگرم
بـر غم شــیخ اگــر وحـدتـی پـدید آریم
متاع شیعه و سنی کساد می نگرم
میان ما و تو صد درد مشترک باقی است
تو را به خود زچه بی اعتماد می نگرم
او به خوبی دریافته بود که انحطاط مسلمانان،دراثر درد بیدرمان اختلاف است. از این رو، برای چارهجویی این مشکل چنین میسرود:
بیا بیا همه اعضای یک بدن باشیم
امورجمله به وفق مراد مینگرم
میان ما و تو صد درد مشترک باقی است
تو را به خود ز چه بیاعتماد مینگرم
پیام هفته رحمت:
هفته وحدت، بنام هفته وحدت یادگار یکی از پیشگامان نهضت اسلامی معاصر، حضرت امام خمینی(ره) است. پیام هفته وحدت ورحمت این است که مسلمانان همه با هم برادراند. پیام گرانسنگ میلاد پیامبر رحمت للعالمین این است که بدانیم پافشاری بر تاریخ، قشریگری است و بها دادن به اختلافات ظاهری، سطحینگری. باید میراث نبوت را پاس داریم تا به قهقرای جهل و ظلمت سقوط نکنیم. پیام میلاد رحمت این است که با دست اتّحاد و ذهن هوشیار، در سایه دستورات پیامبر خدا و عترت پاک آن حضرت، مجال از تفرقهافکنیِ بیگانگان بگیریم. پیام هفته وحدت این است که در سایه قرآن و سنت و سیره رسول اکرم(ص)، وحدت و یکرنگی خود را حفظ کنیم.
———————————————————————
۱ – بررسی اجمالی نهضت های اسلامی :ص ۲۷
۲ – مقاله دارالتقریب ،ضرورت حیات اسلام ،۲۸/۹/۶۸٫
۳ – محاکمه اگناس گلذیهز صهیونست، ص ۳۲۲
۴ – تاریخ فرهنگ و معاصر، ش۶، ص ۲۷۸ به نقل از مصرالفتاه، ۶/ سپتامبر/ ۱۹۵۱ م.
۵ – نامه مفید، ش ۱۶، ص ۱۳، به نقل از آیت الله اردبیلی.
نویسنده: سید جعفرعادلی«حسینی»
