در چهارمین سمینار مرزبانان اندیشه های اسلامی از سه تن از علمای بزرگ کشوریعنی: حضرت آیت الله شیخ خادم حسین معروف به حاجی آخوند کوه بیرونی، حضرت آیت الله شهید سید نادر بحر و آیت الله شهید شیخ سلطان محمد ترکستانی تجلیل به عمل آمد، این مراسم با گردانندگی حجت الاسلام سیدحسین واعظ زاده معاون بنیادفرهنگی، تبلیغی پیامبراعظم(ص) همراه بوده و سخنرانان از سه شخصیت علمی کشور ، به عنوان اسطوره های مبارزات دادخواهانه و اسلام گرایانه در جامعه افغانستان یاد نمودند.
جناب حجت الاسلام و المسلمین سید محمد هادی هادی؛ رئیس محترم بنیاد فرهنگی تبلیغی پیامبر اعظم(ص) ضمن خوشامد گویی و خیر مقدم به حضار و مهمانان این محفل به جایگاه و نقش عالمان دنی در تفکر و اندیشه دینی کردند. وی گفت امروز سه تن از علمای تجلیل می کنیم که در راه آرمان های والای اسلامی و میهنی زحمات فراوانی را متقبل شدند.
وی افزود حقش این است که در این راه تمامی اهل علم و فرهنگ مسئولیت خودشان را ادا نماید. وی گفت بنیاد فرهنگی تبلیغی پیامبر اعظم در این راستا به اندازه توان تلاش نموده است. حاج اقای هادی یادی نیز از آیت الله العظمی حجت به عنوان محیی الشریعه و منجی الشیعه و آیت الله شهید سید محمد سرور واعظ و شهید آیت الله شیخ محمد امین افشار، علامه عالم و گوشه های از خدمات این علمای بزرگ کردند.
ایشان هم چنان علاوه نمود؛ در سمینار امروز از خانواده های این سه شخصیت علمی کشور نیز دعوت کردیم تا در این محفل گرامی داشت حضور به هم راسنند.
سخنرانان در این محفل پیرامون ابعاد شخصیت علما و شهدای کشور عزیزمان سخن گفتند.
این عالم دینی گفت: علما و شهدای کشور از جمله کسانی هستند که در انسان سازی و انسان پروری نقش اساسی و مهمی را ایفا نموده اند.
آقای افشار هم چنان گفت: دلهای علمای دینی آن چنان نورانی بود که با کم تین امکانات بزرگترین خدمات را برای جامعه افغانستان انجام دادند و هدف ناجوان مردانه ترین اشخاص جامعه قرار گرفتند. آیت الله شهید محمد سرور واعظ وقتی به زندان می رود خاطرات زندانش بهترین کتاب می شود. و حضرت آیت الله شهید شیخ محمد امین افشار برای حفظ سرمایه های معنوی به سراسر افغانستان با پای پیاده سفر می کند.
وی با بیان این که علما و اندیشمندان دینی امروزه در جامعه اسلامی با چالش های زیادی مواجه هستند افزود: شهدا و علمای کشور طی ۳۰ سال گذشته انقلابی را در عرصه دین مداری به انجام رسانده اند.
او تصریح نمود: شهدایی که این محفل به بهانه ی تجلیل از مقام آنان تدویر یافته است؛ نمونه های بارزی از ایستادگی علما و روحانیون در مقابل استبداد و دین ستیزی در ادوار مختلف تاریخ کشور می باشند.
آیت الله افشار بیان داشت: علمایی که شهید شده و جان های شان را از دست داده اند؛ نه بدنبال جایگاه و مقام و نه دنبال تشکیل کدام نهادی سیاسی و اقتصادی بودند؛ بلکه آنها پایبند عقیده های مذهبی و پیروی از مکتب اهلبیت(ع) بودند.
آقای مجاهد هم چنان تلاش در راه خدا را بهترین معامله و تجارت خوان. وی افزود در این معامله بایع انسان است و مشتری خداوند، ثمن جان انسان و مثمن حیات ابدی و بهشت برین است.
وی در پیان سخنانش اشاره ی به سال روز ولادت با سعادت حضرت زینب کبرا قهرمان کربلا گفت حضرت زینب بزرگترین رسالت تبلیغی را در تاریخ ما انجام داد.
او با تاکید بر نقش علما در جامعه اسلامی اظهارداشت: رمز مرزبانان اندیشه های اسلامی ما در همین نکته نهفته است. شهدای سرزمین ما از جمله کسانی هستند که در راستای عقیده و مذهب جهاد نموده اند که این گونه جهاد، برتر از جهاد با شمشیر می باشد.
آقای سجادی تصریح نمود: عالمان دینی در یک کشور اسلامی مرزبانان و سنگر داران در یک جامعه اند و برای نسل جوان کشور تاثیرات مثبتی را ایجاد می نمایند”.
به باور آقای سجادی؛ علما و شهدایی که در راستای دین مداری حرکت کرده اند در همه ی اعصار همواره نماد ماندگاریشان نمایان است.
این در حالی است که گفته می شود این سه تن از علمای شهید بزرگ کشور؛ در عرصه تاسیس مساجد و حسینیه ها در برخی از ولایات خدمات گسترده ای را انجام داده اند و همین حرکات ارزشی این اشخاص، سبب نگرانی حاکمان دین ستیز وقت شده و آنها اقدام به شهید کردن این افراد نموده اند.
وی افزود امام حسین که ماندگار ترین چهره تاریخ اسلام است به همین دلیل است که درست در مسیر مشیت و خواست خداوند حرکت کرد. دلیل دیگر این است که دین جزو هویت ماست و هویت دینی بخش از عنصر زندگی ماست و عالمان دینی در آن نقش مهمی دارد لذا تا هویت ماباقی است علما نیز باقی است.
اقای سجادی گفت جهاد با علم و فکر می توان نقش برازنده تر از جهاد با شمشیر باشد. وی گفت برای مردم افغانستان حفاظت فیزیکی همان اندازه اهمیت دارد که حفاظت از عقاید آنان. و علمای دینی در افغانستان نقش عظیمی در بارور شدن و پاسداری از هویت دینی و عقاید این مردم دارند.
سجادی گفت: بسیار جفاکارانه است که دینی را که گذشتگان از میان هزاران گرفتاری و بلایا به دست ما رسانده ما آن را نادیده بگیریم .
وی علاوه نمود نسل امروز عالمان دینی ما با مشکلات و گرفتاری های بیشتری دست به گریبان است.
وی افزود کار اصلی علمای دینی مبارزه باخرفات و ناهنجاری های جامعه است و نجات کشتی عقاید و ارزشای اسلام می باشد و امروز هم اگر نوک پیکان هجمه به سوی علما است دلیلش این است که ّآنه مهم ترین نقش را دارند.
واعظ زاده علاوه نمود؛ کاری که امروز انجام داد کاری فوق العاده ارزشمندی است که از این علمای گمنام یاد و خاطره ای را ثبت کرده است و خوب است که این زندگی نامه ها چاپ و منتشر شود خصوصا کسای که از آدرس دین سخن می گویند.
وی علاوه کرد؛ علمای ما ویژگی های زیادی را داشتند، در عین حال در منابع کشور های دیگر از عده ای کمی از علمای کشور یادی نشده لذا من دوازده سال قبل مشاهیر تشیع را نوشتم. وی گفت جناب آقای هادی بسیار نکته حساس و باریکی را متوجه شده موضوعی که کاملا زمین مانده بود و آن تجلیل و یاد بود از علمای اعلام است.
هم چنان در اواخر وقت این سمینار مراسم از حدود 45 نفر از اساتید قرآنی مراکز قرآنی بنیاد فرهنگی تبلیغی پیامبر اعظم(ص) به اهدای لوح یاد بود تقدیر و تشکر به عمل آمد. محفل با دعائیه آیت الله عالمی یکاولنگی خاتمه یافت.
قابل تذکر اینکه؛ یکی از سخنرانان این مراسم حجت الاسلام سیدجعفرعادلی حسینی منشی شورای اخوت و رئیس فرهنگی حزب حرکت اسلامی بود، در آستانه فرا رسیدن سال 1392 خورشیدی نامبرده یکی از اعضای کمیسیون برگزاری جشن نوروزی در روضه سخی شاه مردان کابل جلسه داشته، لذا متن سخنرانی خویش را به این سمینار ارسال نموده که در پایان توجه خوانندگان را به محتوای آن جلب می نماییم.
تفاوت تأثیرگذاری و نقش علمای دیروز و امروز افغانستان در جامعه
بسم الله الرحمن الرحيم
اولا از برگزار کنندگان چهارمین سمینار مرزبانان اندیشه های اسلامی افغانستان که اختصاصا از سه شخصیت برجسته علمی کشور، هریک مرحوم حاجی آخوند کوه بیرونی، شهیدسیدنادر بحر و شهید شیخ سلطان محمدترکستانی بزرگداشت بعمل آورده اند سپاسگذاری نموده و در این فرصت کوتاه می خواهم بصورت گذرا به تفاوت تأثیرگذاری و نقش علمای دیروز و امروز افغانستان اشاره نمایم.
در روایات اسلامی داریم که علما وارثان انبیا و مرزبانان دین هستند، انديشه علما كه از پیامبراسلام(ص) و اهل بیت(ع) الهام گرفته و آنان دينداري و معنويت را از طرق مختلف در فرصت‌هاي به دست آمده به مردم خویش آموختند. اگرما خدمات آن علما را نادیده بگیریم و در صدد حذف آثار و خدمات آنها باشیم با خلأ عظیم فكری و فرهنگی روبر خواهیم شد.
علما و دانشمندان اسلامی افغانستان، از سالیان متمادی بدینسو بعنوان مشعلداران و پیشتازان جامعه اسلامی مصدرخدمات فراوان قرار گرفته و در این کشور از جایگاه ویژه برخور دار بوده اند و علمای این کشور در گذشته از نفوذ فرهنگ و سیاست دشمن جلوگیری و از ارزش های دینی و اسلامی حراست و پاسداری نمودند و از این جهت بودند که پس از كودتاى 7 ثور 1357 و به قدرت رسيدن كمونيستها بازداشتها و اعدام هاى جمعی شروع شد، اولين قربانيان اين كشتار را شهداى روحانيت تشكيل مىهند، علماء و دانشمندان بيشتر از ساير اقشار جامعه مورد خشم و نفرت رژيم ماركسستى قرار گرفتند که همزمان با بقدرت رسیدن کمونیست ها در پایتخت کشور و ساير شهرها و ولايات تعداد دستگير شدگان اکثرا عالم و اغلب آنها در همان روزهاى اول شربت شهادت را نوشيدند.
با توجه به سابقه تاریخی روحانیت وانتظاراتی که بعنوان یک باور، نسبت به انجام رسالتی که ازاین قشر عظیم در دلهای مردم جاه داشت، این پرسش است که چرا در شرایط فعلی مردم نسبت به علمای شان بی اعتمادی شدند؟
در حالیکه در گذشته میان مردم و علماء اعتماد وجود داشت، همواره علماء تنها ملجا و پناه مردم در برابر ظلم و استبداد حکام بودند، متأسفانه امروز علماء در اثر عملکرد برخی از هم کسوتان شان، نه تنها شاهد دین گریزی نسل فردای این بلاد اسلامی هستند که در کنارتضعیف باورهای دینی مردم، به تنزل جایگاه خود به نظاره نشسته اند، در زمان حکام ظالم و مستبد کسی جرات نمی‌کردند که به علماء توهین کنند؛ درگذشته علما با پشتوانه مردمی نه تنها مصئون از توهین بودند بلکه خود نیز اجازه توهین را نمی دادند، اما امروز ما شاهد بی حرمتی علما، آن هم توسط نخبگان سیاسی این جامعه که خود شان را سرسپرده روحانیت می دانند و اظهار درد دین دارند هستیم.
از آنجاییکه فرصت کم است بطور گذرا به تأثیرگذاری و نقش علمای دیروز، مخصوصا چند نمونه آن در پایتخت کشور حضور داشتند اشاره می نمایم.
یکی از کسانیکه مردم افغانستان مرهون خدمات آن می باشند، مرحوم حضرت آیت الله العظمی حجت(ره) بود که خالصانه برای رضایت پروردگار حرکت نموده و او یکی از استوانه های بود که در ریشه دار ساختن اعتقادات جامعه خویش و فرهنگ مدنیت امت اسلامی در افغانستان زحمات فوق العاده ای را کشیده و او حق بزرگی برگردن ما دارد.
دومین شخصیتی که علاوه برخدمات فراوان فرهنگی و اجتماعی امروز در حوزه های علمیه از جایگاه رفیع برخوردارند، حضرت آیت الله العظمی شهید واعظ (ره) می باشد، حتی برخی از مجتهدین بزرگ که تقریرات نوشته اند، اما کتابهای آیت الله واعظ شهید مخصوصا کتاب مصباح الاصول آنچنان از ادبیات، فصاحت و بلاغت بالا برخور دار است که در حوزه های علمیه دیروز و امروز در شیوه و اسلوب و تقریرات نویسی رقیب ندارد و کم نظیر است.
سومین شخصیت که از نظر تبلیغ و سکوی تدریس کم نظیر بود حضرت آیت الله العظمی شهید شیخ محمدامین افشار می باشد.
چهارمین شخصیت علامه شهید سید اسماعیل بلخی(ره) بود که دو بار در کابل دستگیر گردید ونخستین بار پس از چند ماه ورود به کابل به مدت سه شب در سال ۱۳۲۷ خورشیدی به دلیل دخالت وی در امورسیاسی بود که علامه شهیدبلخی و استاد شهید شعاع و مولوی شهید عطاالله فیضانی در سال 1327 کمیته دفاع از مردم مظلوم فلسطین را بوجود آوردند و آنها از قدس دفاع نمودند که دفعه اول دستگیری علامه بلخی، با ضمانت شهید استاد میر علی اصغر شعاع ، عضو بر جستۀ حزب ارشاد و رییس دایرة المعارف افغانستان صورت گرفت و بعدا، وی در اول سال ۱۳۲۹ به مدت چهارده سال و هفت ماه و یازده روز زندان شده بود و همین طور سایر علمای شهید که عده ای از آنان پس از بقدرت رسیدن کمونیست ها در زندان پلچرخی به شهادت رسیدند.
لذا نقش این عالمان دینی در راستاي ارتقا فكري ومعنوي جامعه برازنده و مصداق بارز العلما ورثه الانبيا بودند. دیروز آنها در شرایط اضطراری زندگی می کردند، اما امروز فضا، فضای باز است، من بعنوان یک طلبه متأسفم و گلایه مندم از حوزه های علمیه کابل وشورای علمای شیعه، این وظیفه و رسالت کسانی هستند که امروز در مدارس دینی نشسته اند و ادعای رهبری جامعه را از لحاظ تئوری دارند، اینها باید برای شهدای روحانیت و معرفی آنها تلاش می کردند. زیرا ما امروز چیزی بنام تدین و دینداری در افغانستان شالوده فکر وزحمات آنها می دانیم، واقعیت قضیه این است که تمام مدارس دینی ما در کابل با این شیوه که در حال حرکت است به هیچ وجه قناعت بخش نیست.
متأسفانه امروز حوزه های علمیه کابل پاسخگوی نیازمندیهای امروز جامعه اسلامی ما نیستند، با مدیریت درست از این حالت بیرون رفت و بتوانیم خلاء که به واسطه شهادت همین پرچمدار ان دینی، بعد فضای جهاد و رفتن بخش علماء در دنیای سیاست غلط منتهی شده اند و عناوین کاذب را به خود گرفته اند.
لذا در چنین شرایط حساس تامل بیش از پیش مراکز علمی و حوزوی افغانستان را می طلبد تا از این گونه حرکت های دینی را حمایت نمایند وبا ارایه برنامه های دینی ومذهبی چون علمای گذشته این کشور به رشد وتعالی آگاهی های مردم کمک نموده و بدین ترتیب زمینه های نجات افغانستان راازسقوط دیگرباره دردامن ناامنی ها، جنگهای فرسایشی داخلی وذبح شدن دردستان دشمنان خارجی، فراهم نموده به عنوان خادمان واقعی ملت مسلمان خود را ادانمایند.
همانگونه که دیروز علما ازطريق خطابه و رسانه اسلامي (مساجد و تکایا) ماهيت پوچ كمونيست ها را برملا ساختند. امروز نیز در برابر فرقه سازی ها، توهین به مقدسات، در برابر لائیک و قوم گرایان بی تفاوت نباشند. اگر ديروز كمونيسم با اسلام روبرو بود ولي امروزسكولاريسم در برابر اسلام قرارگرفته است.
در پایان امیدوارم رسالت اساسی برگزاری همچون سمینارها و معرفی چهرهای علما و پرچمداران دینی که با خون شان از جان شان گذشتند اما سرنوشت دینی و مذهبی و قیودات دینی ما هیچ کسی با هیچ پیمانه ای وارد معامله نشدند، یکبار دیگر برارواح جمع این مرزبانان اعتقادی اسلامی درود خداوندی را می فرستم و امیدوارم که به حول قوه الهی و به برکت خاندان عصمت و طهارت(ع) با یمن فدارکاری علمای که در آینده قطعا تلاش خواهد کرد بشود که این خالی گاهها را که در بخش های مختلف که نام برده بیاری خدای متعال پرشود.
تهیه و تنظیم گزارش توسط: سید رضا احسانی
