در جوامع روایی شیعه و سنی روایات مشهور متعددی بدین مضمون وجود دارد که پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده است: «فاطمه پاره تن من است هر کس او را بیازارد مرا آزرده است.»
این حدیث یکی از مشهورترین روایات در میان منابع روایی فریقین است.
این حدیث، از روایات متواتر معنوی است، یعنی یک مضمون دارند، ولی با الفاظ و تعابیر گوناگون توسط راویان متعدد بیان شده و حتی می‌توان گفت فراز اول حدیث یعنی عبارت «فاطمه بضعه منی» متواتر لفظی است و آن فراز دوم حدیث است که با تعابیر مختلف بیان شده است.
حدیث «فاطمه بضعه منی» چنانچه در منابع شیعه بررسی شده سند آن صحیح و علاوه بر آن، این روایت از طرق متعدد نقل شده که با در نظر داشت اسناد آن، روایت متواتر است؛ در این صورت اجماع شیعه و بسیاری از کتب معتبر و دست اول اهل سنت این حدیث را نقل نمودندکه پیامبر فرمود: فاطمه پاره تن من است هرچه اورابیازارد مرا آزرده و اینک ذکر روایت با تعداد منابع اهل سنت:
- درکتاب صحیح بخاری: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم : فَاطِمَهُ بَضْعَهٌمِنِّى ، فَمَنْ أَغْضَبَهَاأَغْضَبَنِى .(۱) یعنی پیامبرفرمود: فاطمه پاره تن من است .پس هرکس اورا غضبناک کند مرا غضبناک نموده.
- درکتاب صحیح مسلم: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ :إِنَّمَافَاطِمَهُ بَضْعَهٌ مِنِّی یُؤْذِینِی مَا آذَاهَا .(۲) فاطمه پاره تن من است هر که اورا اذیت کند مرا اذیت نموده.
- النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ إِنَّمَافَاطِمَهُ بَضْعَهٌ مِنِّی یُؤْذِینِی مَاآذَاهَاوَیُنْصِبُنِی مَاأَنْصَبَهَا .قَالَ أَبُو عِیسَى هَذَا حَدِیثٌ حَسَنٌ صَحِیحٌ(۳)
- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِنَّمَافَاطِمَهُ بَضْعَهٌ مِنِّی یُؤْذِینِی مَاآذَاهَا(۴)
- النَّبِیَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ إِنَّمَافَاطِمَهُ بِضْعَهٌ مِنِّی یُؤْذِینِی مَاآذَاهَاوَیُنْصِبُنِی مَاأَنْصَبَهَا(۵)
- پیامبر به دخترش فاطمه (س) فرمود : انالله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک (۶) خداوند با غضب تو غضبناک می شود و با رضایت تو خشنود می گردد .
- قال إن فاطمهبضعه منی یؤذینی ماآذاهاویریبنی ما رابها (۷)
- المسور بن مخرمه یقو ل أنه سمع رسول الله صلى الله علیه و سلم یقول إنما فاطمه إبنتی بضعه منی یریبنی ما أرابها ویؤذینی ماآذاها .(۸)
- قال علیه الصلاهوالسلام : إنما فاطمه بضعه منّییؤذینی ما آذاها، وینصبنی ماأنصبها.(۹)
- قال النبی : إنما فاطمه بضعه منى یؤذینى ماأذاهاوینصبنى ما أنصبها .(۱۰)
- أن رسولَ الله -صلى الله علیه وسلم- قال : «فاطمهُ بَضْعه منی . فمن أغْضَبها فقد أغضبنی .(۱۱)
- قال رسول الله – صلى الله علیه وسلم – إنمافاطمهٌبضعهٌ منی، یؤذینی ما آذاهاوینصبنی ما أنصبها) صحیح (ترمذی وأحمد والحاکم).(۱۲)
- قال رسول الله إنمافاطمه بضعه منی یؤذینی ما آذاها وینصبنی ماأنصبها.(۱۳)
- ومنه قوله صلى الله علیه وسلم : « إِنَّما فَاطِمَهُ بَضْعَهٌ مِنِّی یَرِیبُنِی مَا رَابَهَا .(۱۴)
- قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ :إنَّمَا فَاطِمَهُ بَضْعَهٌ مِنِّی یَرِیبُنِی مَارَابَهَاوَیُؤْذِینِی مَاآذَاهَا.(۱۵)
- قَالَالنَّبِیُّ إِنَّمَا فَاطِمَهُ بِضْعَهٌ مِنِّی، فَمَنْ أَغْضَبَهَا أَغْضَبَنِی(۱۶)
- قَالَ النَّبِیُّ إنمافاطمه بضعه منى فمن أغضبها أغضبنى (۱۷)
- قَالَ النَّبِیُّ إنمافاطمه بضعه منى یؤذینى ما أذاهاوینصبنى ما أنصبها (أحمد ، وابن منیع ، والترمذى – حسن صحیح – والطبرانى ، والحاکم ، والضیاء عن عبد الله بن الزبیر)(۱۸)
- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِیعٍ حَدَّثَنَاإِسْمَاعِیلُ ابْنُ عُلَیَّهَ عَنْ أَیُّوبَ عَنِ ابْنِ أَبِى مُلَیْکَهَ عَنْعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَیْرِ أَنَّ عَلِیًّا ذَکَرَ بِنْتَ أَبِى جَهْلٍ فَبَلَغَ ذَلِکَ النَّبِىَّ -صلى الله علیه وسلم- فَقَالَ « إِنَّمَا فَاطِمَهُبَضْعَهٌ مِنِّى یُؤْذِینِى مَا آذَاهَا وَیُنْصِبُنِى مَا أَنْصَبَهَا ». قَالَأَبُو عِیسَى هَذَا حَدِیثٌ حَسَنٌ صَحِیحٌ(۱۹)
- فقال النَّبِیُّ إنمافاطمه بضعه منی یؤذینی ما آذاهاوینصبنی ما أنصبها
قال أبو عیسى هذا حدیث حسن صحیح قال الشیخ الألبانی : صحیح(۲۰)
- فَقَالَ النَّبِیُّ إِنَّمَافَاطِمَهُ بِضْعَهٌمِنِّی یُؤْذِینِی مَا آذَاهَاوَیُنْصِبُنِی مَا أَنْصَبَهَا(۲۱)
- قال رسول الله صلى الله علیه و سلم لفاطمه : إن الله یغضب لغضبک و یرضى لرضاک هذا حدیث صحیح الإسناد(۲۲)
- قال صلى الله علیه وسلم : إنما فاطمهبضعه منی(۲۳)
- رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند : فاطمه بضعه منی فمن اغضبها فقد اغضبنی . فاطمه پاره تن من است هر کس او را به غضب آوردمرا به غضب آورده است.(۲۴)
- رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به دخترش فاطمه سلام الله علیها فرمودند : یافاطمه انالله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک .(۲۵)
- پیامبربه حضرت فاطمه فرمودند: إن الله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک ای فاطمه! خداوند به خشم تو خشمگین و به خشنودی تو خشنود می شود.
نتیجه:
اولا: روایت «بضعه منی» در منابع شیعه و سنی سند صحیح دارد؛
ثانیا: علمای شیعه و اهل سنت این روایت را قطعی می دانند و بر تواتر آن اتفاق نظر دارند؛
ثالثا: با توجه به شأن صدور این روایت، هدف رسول خدا صلی الله علیه وآله معرفی جایگاه دخترش در نزد خدا و رسول، و اخطار جدی برای پرهیز از آزار و اذیت پاره تنش، و نشان دادن میزان دشمنی آزاردهندگان حضرت زهرا سلام الله علیها بوده است.
پی نوشت:
۱- صحیح بخاری جزء۱۲ ص ۴۸۴و..
۲- صحیح مسلم ج ۱۲ ص ۲۰۳
۳- سنن ترمزی ج ۱۲ص۳۷۰
۴- صحیح مسلم( فضل فاطمه بنت النبی) ج ۱۲ ص۲۰۳و۱۴۱
۵- مسند احمد جزء ۳۲ ص۳۴۹
۶- مستدرک الصحیحین حاکم نیشابوری ج ۳ , ص ۱۵۴
۷- سنن کبری للنسائی ج۵ ص ۱۴۷
۸- حلیه الاولیاء جزء۲ ص۴۰
۹- تفسیر الایات الاحکام ج۱ص۲۰۳
۱۰- جامع الاحادیث ج۱۰ ص ۴
۱۱- جامع الاصول فی احادیث الرسول ج ۹ص۱۲۶
۱۲- صحیح کنوز سنه النبویه ۱ج ص۱۶۳
۱۳ -کنزالعمال فی سنن الاقوال ج ۱۲ص۱۰۷
۱۴ – تفسیر الثعالبی ج ۴ ص۳
۱۵- احکام القرآن لابن العربی ج۲ص۴۹۲
۱۶ – الاحاد والمثانی ج ۵ص۱۳۲
۱۷ – أخرجه ابن أبى شیبه (۶/۳۸۸
۱۸- جامع الاحادیث ج۱۰ ص ۴
۱۹ – سنن ترمزی ج ۱۴ ص۲۴
۲۰- سنن ترمزی ج ۵ص۶۹۸
۲۱- مسند احمد ج۳۲ ص ۳۴۹
۲۲ – المستدرک علی الصحیحین للحاکم ج ۳ص۱۶۷
۲۳ – مجموع فتاوی ابن تیمیه ج ۲ص۲۷۶
۲۴ – ابوالقاسم حسین بن محمد(راغب اصفهانی) محاضرات الادبا ج۲ ص ۲۱۴
۲۵- ابن حجر عسقلانی در صفحه ۳۷۵ جلد ۴ اصابه
۲۶- راویان ومحدثین ذیل حدیث فوق را صحیح الاسناد می دانند.
۲۷ – مجمع الزوائد هیثمی ج۹ ص ۲۰۳
۲۸- ا لآحاد و المثانی ضحاک ج۵ ص ۳۶۳/
۲۹- المعجم الکبیر طبرانی ج۱ ص ۱۰۸ و ج۲۲ ص۴۰۱
۳۰- ذخائر العقبیص۳۹
۳۱- اسد الغاب ابن کثیر ج۵ ص ۵۲۶
۳۲- الاصابه ابن حجر ج۸ ص ۲۶۵
۳۳- تهذیب التهذیب ابن حجر ج۱۲ ص ۳۹۲
۳۴- خصائص سیوطی ج۲ ص ۲۶۵
۳۵- کنز العمال متقی هندی ج۱۲ص۱۱۱
۳۶- میزان الاعتدال ذهبی ج۲ ص۴۹۲
۳۷- تاریخ مدینه دمشق ابن عساکر ج۳ ص ۱۵۶، ج۶ ص ۲۱۹، ج۷ ص۱۱۱
۳۸- الصواعق المحرقه ص۱۹۰
۳۹- الامامه والسیاسه ابن قتیبه ج۱ص۱۴۱
۴۰- ابوالعرفان الصبان در صفحه ۱۷۱ اسعاف الراغبین نقل کرده اند کهرسول اکرم فرمود:یا فاطمهانالله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک .یعنی ای فاطمه به درستی که خداوند غضب می کند به غضب تو و راضی می شود به رضای تو .
۴۱- الامامه والسیاسه ابن قتیبه ج۱ ص۱۳-۱۴
وهمچنین دانشمندان ذیل از اهل سنت
۴۲- حافظ ابونعیم اصفهانی در فضایل الصحابه
۴۳- حافظ ابن عساکر در تاریخ شام
۴۴- سبط ابن جوزی در صفحه ۱۷۵ تذکره
۴۵- محب الدین طبری در صفحه ۳۹ ذخایر
۴۶- ابن حجر مکی در صفحه ۱۰۵ صواعق
۴۷- ابویعلی موصلی در سنن
۴۸- طبرانی در معجم
۴۹- حاکم نیشابوری