در این نشست ابتداء حجت الاسلام سیدجعفرعادلی«حسینی» رئیس دارالانشاء شورای اخوت اسلامی ضمن خیر مقدم از شرکت کنندگان با اشاره پیرامون مقام معنوی و علمی امام صادق(ع) در رابطه با اولین سمینار بین المللی بررسی مقام معنوی و علمی امام صادق(ع) اظهار داشت:
در این سمینار سه روزه که همزمان با سالروز شهادت امام جعفر صادق(رح) در افغانستان برگزار شد، ابعاد مختلف شخصیت امام جعفر صادق(رح) از سوی علما، محققين و دانشمندان بررسی گردید.
این عضو شورای علمای شیعه افغانستان اضافه کرد:
عنوانی این سیمینارعلمی (69) مقاله علمی و تحقیقی از افغانستان و کشورهای مختلف به کمیسیون علمی سیمینار رسیده بود که ازجمع آن کمیسیون علمی (23) مقاله را جهت خوانش دراین سیمیناروچاپ انتخاب نموده و(43) مقاله صرف برای نشرمورد تایید قرار گرفت و به دست نشر سپرده شده است.
عادلی حسینی راجع به مقام علمی امام صادق(ع) گفت:
امام جعفرصادق(ع) شاگردان بزرگ و برجسته اي همچون: نعمان بن ثابت، هشام بن حكم، محمد بن مسلم، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مومن الطاق، مفصل بن عمر، جابر بن حيان و… تربيت كرد كه هر يك از آنها شخصيتهاي بزرگ علمي و چهره هاي درخشاني بودند كه هرکدام خدمات شاياني انجام دادند. به عنوان نمونه هشام بن حكم 31 جلد كتاب و جابر بن حيان بيش از 200 جلد در زمينه علوم گوناگون بخصوص رشته هاي عقلي، طبيعي و شيمي نوشته است و به عنوان بدر علم شيمي مشهور است و در منابع تعداد شاگردان امام صادق(ع) را تا چهار هزار نفر نوشته اند. امام ابوحنيفه(ره) رئيس يكي از چهار مذهب اهل سنت مدتي شاگرد امام صادق(ع) بود و خودش به اين موضوع افتخار كرده وگفت: «فقیه تر از جعفربن محمد ندیدم.»
پس از آن مراسم پیام حضرت آیت الله العظمی محسنی و سخنرانی حجت الاسلام سید محمدهادی«هادی» رئیس بنیاد فرهنگی، تبلیغی پیامبراعظم(ص) آغاز یافت.
رئیس شورای علمای شیعه افغانستان در پیامش گفت: «در هیج جای تاریخ اسلام نمی‌توان یافت که روسای مذاهب اسلامی به خاطر اختلاف عقیده و فکر با هم مجادله کرده باشند. بنابراین مسلمانان نیز با پیروی از ائمه مذاهب شان اختلافات جزئی را کنار بگذارند و با گرفتن دست یکدیگر در این برهه حساس زمانی که تمدن و فرهنگ اسلامی مورد هجوم داخلی و خارجی قرار گرفته است با یکدیگر حسن مراوده داشته باشند و از اسلام که بهترین تمدن را برای بشریت ارائه نموده است دفاع نمایند.»
رئیس ارتباطات شورای اخوت اسلامی از امام صادق(ع) بعنوان استاد ائمه مذاهب یاد آوری نموده و به پیشینه رابطه پیروان مذاهب جعفری و حنفی افزود: رابطه پیروان مذاهب اسلامی در پناه شخصیت های علمی افغانستان همیشه محفوظ بوده، از حلقات درس آیت الله حجت کابلی تا درسهای حضرت آیت الله واعظ شهید که در چنداول و مدرسه محمدیه عنوان می گردید، علمای زیادی از شخصیت اهل سنت شاگردان این بزرگان بودند که یک نمونه آن را می توان از شخصیت علمی کشور و شاگرد این مدرسه جناب مولانا شهید خان مولوی یاد کرد.
به گفته این عالم دینی، دانش امام صادق(ع) خدا دادی و علم او لدونی بود به این معن که برای هیچ مساله ای به کسی رجوع نمی کرد و هیج اشتباه نیز از آن حضرت سر نمی زد.
او در زمینه توانایی علم امام صادق(ع) به روایتی از اهل سنت اشاره کرد وگفت: درکتاب تهذیب الکمال از امام اعظم ابوحنیفه(ره) روایت شده است که گفت: «ما رایت احداً افقه من جعفر ابن محمد» من عالمتر از جعفر ابن محمد در زندگی خود ندیدم.
آیت الله حجت با اشاره به اینکه امام صادق(ع) به تمام نظریات علمای موافق و مخالف عصر خود آ گاه بود افزود: دانا ترین فرد کسی است که آ گاه به اختلاف مردم باشد و بدون شک امام صادق(ع) از این مزیت برخور دار بود.
وی افزود کلینتون در خاطراتش نوشته است که قرار بود یک حکومت اسلامی مبتنی بر برداشت‌های غلط از اسلام در مصر شکل بگیرد اما چون علیه مرسی قیام شد، سوریه و عراق برای برپایی این حکومت اسلامی منحرف انتخاب شد.
آیت الله حجت گفت در طول تاریخ، امام صادق(ع) هم مورد حمایت شیعه بود و هم مورد حمایت سنی. این امام بزرگوار علی رغم اختلافات عقیدتی و فکری که در بلبشوی فرهنگی آن زمان بین علماء و رهبران مذاهب پیش آمده بود هرگز با مواضع تند و خشن مسلمانان را پراکنده نکرد بلکه در یک تعامل درست به وحدت اسلامی را تقویت کرد.
در باب وحدت اسلامی آیت الله حجت به افغانستان اشاره کرد و گفت جامعه افغانستان یک جامعه نمونه است. سنی و شیعه سالهاست که در کنار هم زندگی می‌کنند؛ در محله سنی‌ها مسجد شیعه و در محله شیعیان مسجد سنی داریم، ازدواج مشترک داریم و در جلسات و مراسم همدیگر شرکت می‌کنیم.
استاد ضیائی توحیدی از اساتید حوزه علمیه قم که از ایران به این سمینار دعوت شده بود نیز گفت: «امام صادق(ع) چون آگاه و عالم به تمام آراء، عقاید و افکار مختلف بود در زمان خود سرآمد تمام علما بود. این امام بزرگوار شهادتین را شرط مسلمان بودن می‌دانست و هرگز ادعا نمی‌کرد که امام باطن مردم است. برخورد امام با افکار مخالف بسیار نرم بود به گونه‌ای این افراد سال‌ها در تدریس ایشان حاضر می‌شدند.
وی افزود: «امام صادق(ع) فقط از حلال و حرام نمی‌گفت بلکه از تمام علومی که مسلمانان به آن ضرورت داشتند می‌گفت. شیوه ارائه مطالب علمی امام چنان ساده بود که همه حتی بی سوادان نیز متوجه می‌شدند. شیوه ایشان برای علماء دلیلی محکم و برای عموم قابل فهم بود.
اما به گفته او اختلافات در فروعات از ابتدا وجود داشته وخواهد داشت و این اختلاف نظرها هیچگاه اصول را زیر سوال نبرده است، اگر کسی پیدا شود که در اصول اختلاف داشته باشد او قهرمان خواهد بود .
او گفت مسلمانان باید توجه داشته باشند که اختلافات اندک را فربه نسازند و بهانه به دست دشمن ندهند.
وی تاکید کرد: اگر مسلمانان اختلافات اول اسلام را کنار بگذارند هیچ مشکلی بین شیعه و سنی باقی نمی ماند.
امام جماعت مسجد تپه سلام کابل گفت که استعمارگران اسلام ستیز درک کرده‌اند که وحدت اسلامی از بمب اتم آنها نیز قوی‌تر است بنابراین در طول تاریخ سعی کرده‌اند با ایجاد اختلاف بین مذاهب اسلامی این قدرت عظیم را خنثی کرده راه را برای تسلط بر سرنوشت مسلمانان باز کنند.
وی تاکید کرد شیعه و سنی پیرو مکتب قرآن است و هر طایفه‌ای که اهل بیت پیامبر(ص) را حقیر بشمارد مورد لعن خواهد بود.
امام جماعت مسجد تپه سلام گفت اینکه علمای دین در مسائل فقهی اختلاف دارند امری طبیعی است چون هر یک در جست و جوی حق است اما این اختلاف نظر به معنای دامن زدن به اختلافات مذهبی نباید باشد.
مولوی عطایی در تایید مقام والای علمی امام جعفر صادق(ع) به استنباط بیش از ۵۰۰ هزار مساله فقهی و دینی از سوی ابوحنیفه که دو سال شاگرد امام ششم بوده است اشاره کرد و گفت وقتی یک شاگرد به این اندازه متخصص باشد، استادش در علم به منبع وحی الهی متصل بوده است.
وی افزود علم غذای روح انسان است. بدون علم انسان به هلاکت ابدی دچار می‌شود و از این منظر امام صادق(ع) با گسترش علم بهترین فایده را به مسلمانان رسانده است.
مولوی عطایی گفت امام جعفر صادق(ع) همانند جد بزرگوارش، حضرت علی(کرم الله وجهه)» که پیامبراسلام(ص) او را دروازه علم خوانده بود و در نبود او ممکن بود حضرت عمر(رض) در بیشتر قضاوت‌هایش دچار اشتباه شود، لذا اهل بیت(رض) واقف به کل علوم مختلف بود.
این عالم اهل سنت در بخش دیگر از سخنانش افزود: در شرایط کنونی از هر زمان دیگر یکپارچگی مسلمانان را در برابر توطئه دشمنان اسلام می طلبد و نیز روح امام جعفرصادق(رض) نیز از همبستگی امت اسلامی خوشحال می شود و باید ما اینگونه جلسات را بیشتر برگزار نماییم و برادری و صلح را در این کشور تقویت نماییم.
گفتنی است که دراین سمینار قطع نامه ۶ ماده ای توسط محترم سید حسین هادی یکی از فعالان فرهنگی که از سوی برگزارکنندگان سمینار تهیه و وبه خوانش گرفته شد.
در این قطعنامه از شرایط تاسف بار پس از انتخابات افغانستان، گرفتاری های جهان اسلام با ظهور گروهک های افراطی و بنیاد گرا مانند داعش، القاعده،طالبان و همچنین تسامح و تساهل کشورهای بزرگ اسلامی نسبت به مردم بی دفاع نوار غزه تذکر رفته است.
همچنین دراین قطعنامه آمده است که همه ی علما اعم از شیعه و سنی مبنی براینکه اهل بیت(ع) به خصوص امام جعفرصادق(ع) را محور وحدت و عظمت اسلامی میدانند، بنا بر این پیروی از این نمادهای واقعی وحدت، به سر افرازی و عظمت و اقتدار امت اسلامی تلاش همه جانبه نمایند.
گزارش: سید عباس حسینی