عاشورا ؛ نماد اسلام ناب و ذلت عاشورا ستیزان

اشاره:
نگارنده بعد از ظهر جمعه مصادف با نهم محرم ۱۴۳۷ هجری قمری، برابر اول عقرب ۱۳۹۴ خورشیدی، براساس دعوت بخش معارف اسلامی تلویزیون ولسی جرگه در نشستی با حضور مولوی احسان الحق حنفی و مولوی عبدالرحمان عابد و گردانندگی رفیع الله امینی شرکت نمودم، قبل از شروع نشر برنامه که پیرامون علل و انگیزه قیام امام حسین علیه السلام ابلاغ گردیده بود، مدیر برنامه طی تقاضای مکرر مبنی بر اینکه تلویزیون ولسی جرگه یک رسانه ای ملی و متعلق به تمامی مردم افغانستان متشکل از اقوام و پیروان مذاهب اسلامی می باشد، مبادا مباحث اختلاف برانگیز مطرح و از اصل موضوع: فلسفه، علت، انگیزه و نتیجه ای قیام امام حسین علیه السلام به مباحث اختلافی پرداخته شود، نگارنده از این پیشنهاد به گرمی استقبال و اضافه نمودم، از آنجاییکه من از آدرس شورای اخوت اسلامی سخن می گویم، صد در صد طرفدار این پیشنهاد دوستان هستم.
ماسه نفر(مولوی احسان الحق حنفی، سید جعفرعادلی حسینی و مولوی عبدالرحمان عابد) در برنامه بصورت زنده بحث را آغاز و آقای رفیع الله امینی بعنوان مجری در دور اول، پرسش ها را کلی و در رابطه با نامگذاری ماه محرم، علل و انگیزه قیام امام حسین علیه السلام و بحث بصورت آرام و عادی پیش رفت و اما دور دوم پرسش ها در نحوه و برگزاری عاشورا سوالاتی را طرح و جناب مولوی عبدالرحمان عابد، مواردی چون؛ اهانت به خلفا و صحابه، مثلا؛ شمر و ابن زیاد حسین را به شهادت رسانیدند و نباید به کسانی که به قتل امام حسین راضی نبودند اهانت شود، افراط گرایی و بدعت، اصراف و نحوه عزاداری که شیعیان آن را بر گزار می نمایند انتقاد و جناب مولوی احسان الحق حنفی ضمن معذرت از نگارنده انتقادات مولوی عابد را تایید نمودند.
در ادامه صحبت هردو نامبرده، نگارنده با تذکر این نکته که ما قبل از شروع برنامه تعهد اخلاقی با هم داشتیم و من از آدرس شورای اخوت در این رسانه که خودش را ملی می خواند صحبت می کنم و سعی من بر این است که حرفهایم را سنجیده بزنم، زیرا در اساسنامه و اهداف شورای اخوت اسلامی آمده: ما باید مشترکات را تقویت و در اختلافات همدیگر را معذور بداریم و با آنهم چند نکته را قابل یاد آوری می دانم:
۱٫ شیعیان هیچ گاهی به خلفا و صحابه توهین و فحش نداده اگر مواردی را سراغ دارید بفرمایید، چنانچه کسانی هستند در رسانه های مزدور که از آدرس تشیع و تسنن به عقاید همدیگر اهانت می کنند، ما آنان را مربوط به این مذاهب نداسته و آن را طرح بیگانگان جهت دامن زدن به اخلافات مذهبی و پروژه اسلامی ستیزی می دانیم.
اما اگر منظور از صحابه یزید باشد که او را ما مسلمان نمی دانیم، یزید با کشتن بسیاری از صحابه، حتک حرمت به خانه کعبه و نیز در شعرسروده خودش وحی را انکار و می گوید این بازیچه را بنی هاشم بوجود آورده که در منابع معتبر اهل سنت نیز آمده:
لعبت هاشم بالملک فلا
خبر جاء و لا وحی نزل
۲٫ ممکن در میان شیعیان کسانی باشندکه خود را منسوب به تشیع بدانند و افراط گرایی کنند، مبادا برخی ها آن را به عقاید شیعیان نسبت دهند، چنانچه انتحار کنندگان که جان افراد ملکی و بیگناهان، همانند اطفال و زنان را می گیرند، حتی انتحار کننده از اقوام مربوط مذهب اهل سنت هم باشد، مبادا ما در این موضوع همه اهل سنت را مقصر و شریک جنایت بدانیم.
۳٫ در چند سال گذشته شورای اخوت اسلامی، شورای علمای شیعه و شورای ائمه مساجد و تکایای شهر کابل منشور و دستورالعمل از وظایف مبلغین، هیأت عزاداری، رسانه ها تفصیلا به موضوعاتی تذکر داده و آن دستورالعمل به صورت گسترده از رسانه های جمعی منتشر گردیده و از جانب دیگر امام حسین علیه السلام با قیامش حقیقت کفر را برای مردم معرفی کرد و در حقیقت با قیامش یزید و یزیدیان را برای مردم شناساند که خط یزید، خط کفر است و هرکس در این خط باشد در خط کفار می باشد؛ امام حسین علیه السلام و خاندانش متعلق به همه مسلمین اعم از شیعه و سنی است، همه ما دوست داشتن خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله را جزء از ایمان مان میدانیم و تاکید بر این موضوع را در متن روایی اهل سنت، روایات زیاد داریم که پیامبراسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: حسن و حسین سید و جوانان اهل بهشت هستند، هرکس که این دو را دست داشته باشد پیامبر می گوید مرا دوست دارد و کسی که با این دو دشمنی داشته باشد در حقیقت با من داشمنی دارد.
ناگفته نماند که مشابه صحبت و انتقادات مولوی عبدالرحمان عابد، آقای حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان نیز همزمان با مراسم سوگواری شهادت امام حسین علیه السلام جهت کمرنگ نمودن مراسم عزاداری در برخی شبکه های اجتماعی عقاید و مراسم مذهبی شیعیان را کپی شده یهودیان خوانده و به گفته وی برگزاری چنین مراسم نه در قرآن دیده می‌شود، نه در سنت رسول‌الله و نه در سیره صحابه!.»
حکمتیار می گوید: «این گونه عزاداری‌ها برای مرده‌ها نه تنها جایز نیست، بلکه با بزرگترین اساسات اسلام در تصادم است!.» به گفته ای حکمتیار: «بعضی‌ها این روز را یکی از روزهای یوم الله می‌نامند، این نام‌ها کاملاً غلط است. برخی ماه محرم را چنان ماه مقدس می‌نامند که به غیر از ماه رمضان از تمام ماه‌های دیگر افضل است. در حالی که در رابطه با فضیلت ماه محرم نه در قرآن چیزی گفته شده و نه در کدام حدیث؛ از نظر اسلام تمام روزها و ماه‌ها برابر هستند…. عزاداری روز عاشورا جنبه سیاسی دارد، حاکمان و آخوندهای ایرانی از حادثه روز عاشورا بر ضد عرب‌ها و تمام امت اسلامی به عنوان یک حربه و وسیله کار می‌گیرند.»
به گفته حکمتیار: «حقیقت آن است که اساس مذهب روافض به دست دشمنان کینه‌توز اسلام گذاشته شده است…. برای حسین در محرم لباس سیاه می‌پوشند و در دهم محرم از شهادت او یاد می‌کند و این روز را با حرکات مسخره، خرافی و ضد اسلام و بدعت‌های ناروا تجلیل می‌کنند…»
همچنین عبدالعزیز آل شیخ، مفتی اعظم عربستان در گفت و گویی تلویزیونی با شبکه «المجد» این کشور مدعی شد برپایی مجالس عزا در عاشورا بدعت و برپایی مجالس عزا در عاشورا مخالف سنت است و کسانی که این کار را انجام می دهند از اصحاب بدعت هستند.
در حالی که منابع معتبر اهل سنت، سابقه تاریخی عزاداری و گریه برای امام حسین علیه السلام را حتی قبل از شهادت آن حضرت و در زمان رسول‌الله صلی الله علیه و آله ذکر کرده‌اند. منابع اهل سنت تأکید دارند نخستین کسی که از شهادت امام حسین علیه السلام خبر داد و برای مظلومیت آن حضرت گریه کرد شخص وجود مقدس رسول‌الله صلی الله علیه و آله بود. این مطلب در کتب تاریخی معتبر اهل سنت از جمله در کتاب‌های تذکره الخواص، مسند احمد حنبل، تاریخ طبری، المعجم الکبیر، تاریخ الاسلام، ینابیع الموده، کنزالعمال، تاریخ الخلفا، سنن الکبری و … با سند صحیح ذکر شده است..
«روضه الشهدا» اولین کتاب مقتل در رثای امام حسین علیه السلام در دوران تیموریان توسط یک عالم سنی بنام واعظ کاشفی نوشته شد و مجموعاً بیش از ۱۲ عالم سنی درباره شهادت امام حسین علیه السلام کتب مقتل نوشته‌اند که سالها مورد استفاده عزادران حسینی اعم از شیعه و سنی قرار داشتند.
بنا بر این عاشورا تجلی معرفت، معنویت، حریت و اخلاق است و قرن هاست که پیام انسانیت و ظلم ستیزی را به گوش جهان می رساند، تجلیل از سالروز شهادت امام حسین علیه السلام در منابع و نگاه علمای برجسته ای اهل سنت، ملاک دوستی با خدا و پیامبراسلام صلی الله علیه و آله و شهادت امام حسین علیه السلام و اسارت اهل بیت آن حضرت، ظلم به اهل بیت علیهم السلام و در نهایت شقاوت یزید و لشکریانش در کربلا می باشد.
در منابع اهل سنت گریه پیامبراسلام صلی الله علیه و آله در شهادت حمزه سید الشهداء، جعفر ابن ابیطالب علیهم السلام و امام حسین علیه السلام ذکر گردیده در این مورد کسانیکه عزاداری را بدعت می دانند مربوط به وهابیت است و ربطی به اهل سنت واقعی ندارد که در ادامه مقدمه دیدگاه اهل سنت را در رابطه با عاشورا می آوریم:
دیدگاه اهل سنت در باره حادثه¬ی عاشورا
در موضع گیری اهل سنت در برابر حادثه عاشورا اهل سنت به دو دسته تقسیم می¬شود. یک دسته که اکثریت اهل سنت را تشکیل می¬دهد اهل سنت معتدل و محب اهل بیت علیهم السلام می¬باشد. دسته دوم اهل سنت، پیرو بنی امیه و یزید بن معاویه است که نسبت به اهل بیت و امام حسین علیه السلام دید مثبتی ندارد بلکه می توان گفت دشمن اهل بیت می باشد. این دسته امروز در قالب سلفیه و وهابیت در جهان اسلام معروف است.
اما در باره اهل سنت معتدل باید گفت که آنان از این حادثه¬ی ناگوار، غمگین و ناراضی هستند و عوامل آن را مورد نکوهش و گاهی مورد لعن قرار می¬دهند. موضع گیری این دسته¬ از اهل سنت را می توان از مطالبی که در زیر به آنها اشاره می شود به دست آورد:
بدون تردید امام حسین علیه السلام فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم یکی از سروران جوانان اهل بهشت و از اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله می باشد(۱) که در قرآن کریم محبت و دوستی شان با آیه مودت(۲) بر مسلمین واجب گردیده است. وقتی که آیه شریفه « … قُلْ لا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَى وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَهً نَزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ » نازل گردید، از رسول خدا صلی الله علیه و آله سوال شد این خویشاوندان شما کیست که محبت و دوستی آنان بر ما واجب شده است؟ رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: علی، فاطمه و دو فرزند او(حسن و حسین).(۳)
و نیز احادیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله از طریق اهل سنت نقل شده که بر این محبت و دوستی تاکید دارند. یکی از این روایات که مشتمل بر جملات متعددی است با جمله «من مات علی حب آل محمد مات شهیدا» آغاز می گردد و به جمله «ألا و من مات علی بغض آل محمد مات کافراً و من مات علی بغضهم لم یشم رائحه الجنه» به پایان می رسد.(۴)
در کتابهای معتبر اهل سنت آمده که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: قسم به آن کسی که جان محمد در دست اوست هیچ کس با ما اهل بیت دشمنی نمی کند مگر اینکه خدا او را وارد جهنم کند.(۵)
آلوسی یکی از مفسرین اهل سنت از این حدیث این نتیجه را می گیرد که محبت اهل بیت بر تمام مسلمانان فرض می باشد.(۶) و به همین دلیل امام شافعی عقیده خود را در باره اهل بیت اینگونه ابراز می کند:
یا اهل بیت رسول الله حبکم
فرض من الله فی القرآن انزله
کفاکم من عظیم القدر انکم
من لم یصل علیکم لا صلات له(۷)
(ای اهل بیت رسول خدا! محبت شما از طرف خداوند در قرآن فرض شده است و این عظمت برای شما کافی است که هر که در نماز بر شما درود نفرستد نمازش باطل است)
مراد شافعی این است که در تشهد نماز های یومیه صلوات فرستادن بر اهل بیت که امام حسین یکی از آنها ست فرض و واجب می باشد و اگر این صلوات فرستاده نشود نماز، نماز نخواهد بود.
و بر طبق حدیث رسول خدا صلی الله علیه و آله که در صحیح مسلم از زبان عایشه همسر پیامبر نقل شده است، امام حسین علیه السلام از مصادیق بارز اهل بیت به شمار می آید. عایشه می گوید: روزی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله صبح بین طلوعین جامه ای را که از پشم سیاه بافته شده بود بر خود انداخت در این هنگام حسن بن علی آمد و رسول خدا او را زیر جامه کنار خود برد لحظه ای بعد حسین آمد او نیز زیر جامه کنار رسول خدا رفت و پس از آن فاطمه دختر رسول خدا آمد او هم زیر جامه رفت و سپس علی آمد و با آنان در زیر جامه یکجا شد. در این زمان رسول خدا فرمود: « إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا »(احزاب/۳۳).(۸)
در مستدرک حاکم و کتاب های دیگر اهل سنت نیز از زبان ام سلمه همسر دیگر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است که زمانی که این آیه در خانه من بر پیامبر نازل گردید پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم علی، فاطمه، حسن و حسین را در زیر کساء جمع کردند و فرمودند: «اللهم هؤلاء اهل بیتی» ام سلمه می گوید من عرض کردم آیا من از اهل بیت نیستم فرمودند: تو اهل منی و با خیر هستی و اینان اهل بیت من هستند.(۹)
فخر رازی می گوید صحت این روایت بین اهل تفسیر و حدیث متفق علیه می¬باشد.(۱۰)
از طرف دیگر امام حسین علیه السلام نه تنها فرزند بلکه پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله است. امام فخر رازی آیه شریفه مباهله را دلیل قاطع بر این مطلب گرفته که حسن و حسین دو پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله می باشند؛ زیرا هنگامی که به دستور خدا مأمور شدند که در مباهله پسران شان را دعوت کنند، پیامبر صلی الله علیه و آله حسن و حسین را دعوت کرد و با خود آورد. بنابراین واجب است که آن دو پسران پیامبر باشند.(۱۱)
فخر رازی که یکی از علمای برجسته اهل سنت است در باره شدت تعلق اهل بیت با پیامبر اسلام می گوید که شکی در این نیست که بین فاطمه، علی، حسن و حسین و بین پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ تعلق شدیدی وجود داشته و واجب است که آنان اولین مصداق آل محمد باشند. و سپس در ذیل آیه مودت می گوید شکی نیست که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فاطمه و علی و حسن و حسین را دوست داشتند بنابراین مثل همین محبت و دوستی با آنان بر همه¬ی امت واجب می¬باشد و آیات «وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ» (اعراف/١۵٨) و «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ» (آل عمران/٣١)و« لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ » (احزاب٢١) دلیل بر این مطلب می¬باشد. و در ادامه می گوید دعایی که در پایان تشهد نماز خوانده می شود که عبارت است از «اللهم صل علی محمد و علی آل محمد و ارحم محمدا و آل محمد» تعظیم بس بزرگی است که در باره احدی غیر از آنان وجود ندارد و تمام اینها دلالت بر این دارد که دوستی و محبت آل محمد واجب است و لذا امام شافعی گفته است که:
ان کان رفضا حب آل محمد
فلیشهدان الثقلان أنی رافضی(۱۲)
اینکه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرزندش امام حسین علیه السلام را بسیار دوست می داشتند در احادیثی که در کتابهای اهل سنت نقل شده منعکس گردیده است. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله امام حسین علیه السلام را به حدی دوست داشت که مدام دهن او را می¬بوسید و می¬گفت حسین از من است و من از حسینم.(۱۳) در حدیث دیگری آمده است که روزی حسین با بچه ها بازی می¬کرد در این هنگام رسول الله صلی الله علیه و آله آمد او را در بغل گرفت و سپس یک دست خود را زیر چانه او گذاشت و با دست دیگر از قفای سر او گرفت و سرش را بلند کرد و دهنش را بر دهن او گذاشت و گفت: حسین از من است و من از حسینم خداوند بیامرزد آن کسی را که حسین را دوست داشته باشد.(۱۴) از طریق ابی هریره و دیگران نقل شده که روزی حسین داخل مسجد شد و خودش را به بغل رسول خدا انداخت و انگشتان خود را داخل محاسن رسول خدا نمود، در این هنگام رسول خدا دهن خود را بر دهن او گذاشت و فرمود: خدایا! من حسین را دوست دارم و تو هم او را و هر که او را دوست دارد دوست بدار. ابو هریره می گوید بعد از این که هر گاه حسین را می دیدم اشک از چشمانم جاری می گردید.(۱۵)
از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمود: «من احب الحسن و الحسین فقد احبنی و من ابغضهما فقد ابغضنی؛ یعنی هر که حسن و حسین را دوست داشته باشد در حقیقت مرا دوست دارد و هر که با آنان دشمنی کند در حقیقت با من دشمنی کرده است.»(۱۶)
با تمام این روایات و مطالبی که از طریق اهل سنت در باره اهل بیت و بخصوص امام حسین علیه السلام مبنی بر مقام و جایگاه او در نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله و محبت و دوستی آن حضرت و وجوب این محبت بر امت اسلامی نقل شده، وقتی به صفحات تاریخ رجوع شود مشاهده می شود که بیشترین و بدترین ظلم بر اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله روا داشته شده است. از میان این ظلم ها ظلمی که از طرف یزید بن معاویه بر فرزند رسول الله صلی الله علیه و آله حضرت امام حسین علیه السلام انجام گرفت در تاریخ بشریت نظیر آن وجود ندارد و در آینده هم چنین ظلمی واقع شدنی نخواهد بود؛ زیرا آنانی که خود را مسلمان می دانستند و از امت رسول خدا صلی الله علیه و آله به شمار می آمدند، به نام اسلام، فرزند و پسر پیامبر خود شان را همراه با یاران او به بدترین و بی رحمانه ترین وضع کشتند و اطفال و زنان خانواده¬ی پاک پیامبر صلی الله علیه و آله را به نام کافر و طاغی اسیر نموده و در شهر ها در منظر مردم گشتانده و در مجالس یزید و عبیدالله بن زیاد آنان را از نظر جسمی و روحی مورد آزار و اذیت قرار دادند.
این واقعه تاریخی غیر قابل انکار می باشد که امام حسین علیه السلام با یاران اندک خود به مظلومانه ترین وجه توسط یزید بن معاویه، در راه خدا و حفظ دین اسلام در کربلا و روز عاشورا سال ۶۱ هجری به شهادت رسیده و خانواده پاک او که خانواده پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بود با ظالمانه ترین وجه به اسارت گرفته شدند. بنابراین برای یک مسلمان واقعی و پیرو راستین قرآن و سنت، با توجه به آیات و روایاتی که نقل شد کافی است که نسبت به واقعه عاشورا اندوهگین و ماتم زده باشد و بدون شک بی تفاوتی نسبت به آن دلیل بر بی مبالاتی نسبت به دستور خدا و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم می باشد. زیرا ممکن نیست کسی امام حسین علیه السلام را به عنوان قربی و اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم دوست داشته باشد، اما واقعه کربلا و عاشورا او را غمگین و ماتم زده نگرداند. و نیز ممکن نیست کسی مسلمان باشد اما قیام امام حسین علیه السلام را در برابر انحراف و ظلم و دشمنان اسلام به عنوان قیام ناب الهی در قالب مجالس و عزاداری گرامی ندارد.
علمای اهل سنت از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم روایاتی را مبنی بر شهادت امام حسین علیه السلام نقل نموده که از آن جمله این روایت است: «… روزی حسین علیه السلام در کودکی بر پشت و گردن پیامبر صلی الله علیه و آله بازی می¬کرد که جبرئیل به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم گفت آیا او را دوست داری فرمود بلی. جبرئیل گفت امت تو او را خواهد کشت. و سپس محل شهادت او را به پیامبر علیه السلام نشان داده و مشتی خاک سرخ رنگ را از آن محل برداشته و به ام سلمه می دهد…».(۱۷) و نیز روایاتی را در مورد حوادث روز عاشورا و بعد از آن نقل نموده که در یکی از این روایات چنین آمده است: «هنگامی که حسین بن علی کشته شد آفاق آسمان تا چندین ماه رنگ سرخ را به خود گرفته بود و این سرخی آسمان حکایت از گریه آن داشته است.»(۱۸)
بیشتر مفسرین اهل سنت این روایت را در ذیل آیه« فَما بَکَتْ عَلَیْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ » (الدخان/۲۹) این سخن را آورده اند.(۱۹)
در تفسیر ابن ابی حاتم آمده است که آسمان از زمانی که دنیا بوده است بر هیچ کسی نه گریسته است مگر بر دو نفر یکی یحیی بن ذکریا و دیگری حسین بن علی می باشد. و از زید بن زیاد نقل شده که چون¬که حسین کشته شد آفاق آسمان چهار ماه رنگ سرخ را به خود گرفته بود و از عطاء نقل شده که گریستن آسمان سرخ شدن اطراف آن می باشد.(۲۰)
طبرانی نقل می کند که محمد بن حمید جهمی از اولاد ابی جهم در قتل حسین این شعر را که به زینب دختر عقیل بن ابی طالب منسوب است انشاد کرد:
مَاذَا تَقُولُونَ إن قال الرَّسُولُ لَکُمْ
مَاذَا فَعَلْتُمْ وَ أَنْتُمْ آخِرُ الأُمَمِ
بِأَهْلِ بَیْتِی وَ أَنْصَارِی وَذُرِّیَّتِی
منهم أُسَارَى وقَتْلَى ضُرِّجُوا بِدَمِ
ماکان ذَاکَ جَزَائِی إِذْ نَصَحْتُ لَکُمْ
أَنْ تَخْلُفُونِی بِسُوءٍ فی ذَوِی رَحِمِ
یعنی چه می گویید اگر رسول خدا به شما بگوید که به عنوان آخرین امت با اهل بیت و یاران و ذریه من چه کردید؟ برخی از آنها را اسیر و برخی را کشته و با خون آغشته نمودید. جزای من هنگامی که شما را نصیحت کردم این نیست که با خویشان من اینگونه رفتار بد انجام دهید! (۲۱)
از دیدگاه اهل سنت بنا بر آنچه که در متون روایی آنها آمده، امت اسلامی با اهل بیت رسول خدا در از مایش قرار دارد زیرا بنابر نقل خالد بن عرفطه رسول خدا فرموده بودند زود است که شما بعد از من در باره اهل بیتم مورد آزمایش قرار خواهید گرفت.(۲۲) و این امتحان و ابتلاء تا پایان تاریخ همچنان ادامه دارد و لذا همانگونه که در روز عاشورا بسیاری از مسلمانان در معرض امتحان قرار گرفتند و فقط تعداد معدودی از این امتحان سربلند بیرون آمدند، امروز نیز مسلمانان با موضع گیری در قبال این واقعه همچنان امتحان می شوند و هرکه به دلیل محبتی که نسبت به امام حسین علیه السلام و خاندان رسول خدا صلی الله علیه و آله دارد از آن غمگین شود و کسانی را که باعث این حادثه شده و ظلم هایی را بر این خاندان پاک روا داشتند از خود طرد کنند سربلند خواهند بود اما آنانی که در قبال این واقعه¬ی دردناک بی تفاوت هستند و یا از یزید و یاران او حمایت می کنند قطعا دراین امتحانی که رسول خدا آن را برای امت خود قرار داده است مردود و در روز جزا در برابر رسول الله صلی الله علیه و آله شرمسار و سرافکنده خواهند بود.
موضع و دیدگاه منفی وهابیها و سلفی های متجدد در باره حادثه عاشورا بر حمایت یزید بن معاویه و تبرئه او از این جنایت مبتنی است و برای اینکه حقایق و وقایع حادثه عاشورا برملا نشود و یزید و اطرافیان و پیروان او از طرف مسلمانان زیر سوال نرود از برگزاری مراسم عزاداری جلوگیری می کنند.
وهابی ها از این حد هم تجاوز کرده و بر بدعت عزاداری در روز عاشورا بسنده نکرده بلکه روز عاشورا را روز عید و زینت و سرور و شادمانی می دانند، و به قصد تبرک و شکرانه کشتن امام حسین علیه السلام نور چشم رسول خدا و سید جوانان اهل بهشت، این روز را روزه می گیرند. روایت عمرو بن ابی یوسف می گوید: من شنیدم که معاویه روی منبر گفت روز عاشورا روز عید است، هر کس دوست دارد روزه بگیرد و هر کس نمی خواهد روزه نگیرد حرجی بر او نیست.(۲۳)
مقریزی می گوید: در دوران حکومت فاطمیون در مصر، در روز عاشورا به خاطر شهادت حسین علیه السلامـ ماتم و سوگواری بر پا می شد، ولی هنگامی که بنی ایوب به حکومت رسیدند، آن ها در روز عاشورا سرور و شادمانی بر پا نموده و با ریخت و پاش غذا پخش می کردند، هم چنین به حمام رفته و تنظیف نموده و به چشم سرمه می کشیدند آنان این اعمال را در پیروی از روش و عادت اهل شام که حجاج بن یوسف ثقفی در زمان عبد الملک بن مروان، در مخالفت با شـیـعیان علی بن ابی طالب علیه السلام که روز عاشورا را روز اندوه و ماتم می دانند پی¬ریزی کرده بود، انـجـام مـی¬دادند(۲۴). سقاف می گوید: این اخبار زیاد و کثیر العدد را برای دفن قضیه کربلا آوردند، لیکن قضیه کربلا به عظمت خود باقی ماند و آن ها بیچاره و فشل شدند.(۲۵)
لذا بنا بر این تمامی قیام هایی که بعد از واقعه کربلا رخ داد، مخصوصا قیام های بیدار کننده و جهاد در جوامع اسلامی همه الگو گیری از قیام امام حسین علیه السلام بود و اینها فهمیدند که راه مبارزه با ظلم و استبداد و عاشورا ؛ نماد اسلام ناب و ذلت عاشورا ستیزان است و امام حسین علیه السلام نیز در اوضاع و شرایطی قیام کرد که دین اسلام از مسیر اصلی خویش منحرف می گردید وآن حضرت در این نهضت ماندگارش اهدافی را داشت که برخی آن عبارت بود از:
۱٫ زنده نگه داشتن اسلام.
۲٫ آگاه ساختن مسلمانان و افشای ماهیت یزید ویزیدیان.
۳٫ احیای سنّت نبوی و سیره علوی.
۴٫ اصلاح جامعه و بیدار کردن امت.
۵٫ از بین بردن سلطه استبدادی وموروثی.
۶٫ آزادسازی اراده ملّت از محکومیت سلطه و زور.
۷٫ حاکم ساختن حق و نیروبخشیدن به حق پرستان.
۸٫ تأمین قسط و عدل اجتماعی و اجرای قانون شرع.
۹٫ از بین بردن بدعت ها و کج روی ها.
۱۰٫ تأسیس یک مکتب عالی تربیتی و شخصیت بخشیدن به جامعه اسلامی.
۱۱٫ زنده کردن سنّت مهمّ فراموش شده امر به معروف و نهی از منکر.
پی نوشت ها:
۱٫ محمد بن حبان بن أحمد أبو حاتم التمیمی البستی، صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان ، ج ۱۵ص۴۱۲، مؤسسه الرساله – بیروت – ۱۴۱۴ – ۱۹۹۳، الثانیه؛ محمد بن عبدالله أبو عبدالله الحاکم النیسابوری، المستدرک على الصحیحین، ج۳ص۴۲۹، دار الکتب العلمیه – بیروت – ۱۴۱۱هـ – ۱۹۹۰م، الطبعه: الأولى.
۲٫ شوری/ ۲۳٫
۳٫زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج۴ص۲۲۳و۲۲۴، بیروت، دار احیاءالتراث العربی؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۶ص۲۱و۲۲، بیروت، دار احیاءالتراث العربی.
۴٫ زمخشری، جار الله محمد بن عمر، کشاف، ۴/۲۲۰، بیروت، دار الکتب عربی.
۵ .ابن حبان بستی، صحیح ابن حبان، ج۱۵ص۴۳۵؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳ص۱۶۲، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.
۶٫ آلوسی بغدادی، سید محمود، روح المعانی، ج۲۵ص۳۲، بیروت، دار احیاء التراث.
۷ . هیثمی، احمد بن حجر، الصواعق المحرقه، ص۱۴۸، مکتبه القاهره.
۸ . مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴ص۱۸۸۳، بیروت ، دار احیاء التراث العربی.
۹٫ نیشابوری، محمد بن عبد الله، المستدرک علی الصحیحن، بیروت، دار الکتب العلمیه، اول، ۱۴۱۱ ق، ۳/۴۵۱٫
۱۰٫ رازی، فخر الدین محمد بن عمر، تفسیر کبیر، ج۸ص۷۱، بیروت، دار الکتب العلمیه، اول، ۱۴۲۱ هـ ۲۰۰۰م، الطبعه: الأولى.
۱۱٫ تفسیر کبیر، ج۸ص۷۲٫
۱۲٫ تفسیر کبیر، ۲۷/۱۴۳٫
۱۳ . حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳ص۱۸۴، بیروت دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.
۱۴ . صحیح ابن حبان، ج۱۵، ۴۲۸٫ قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، ج۱ص۵۱، بیروت، دارالفکر.
۱۵ .المستدرک علی الصحیحین، ج۳ص۱۹۶٫
۱۶ .سنن ابن ماجه، ج۱ص۱۵٫
۱۷٫ احمد بن حنبل، مسند احمد، ۳/ ۲۴۲، بیروت، دار صادر، و هیثمی، مجمع الزوائد، ۹/۱۸۷، بیروت دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۸ ق.
۱۸٫ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، بیروت، دار الفکر، ۱۹۹۳ م و ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر ابن کثیر ۴/۱۴۳، بیروت، دار ا لفکر، ۱۴۰۱ ق و طبری، محمد بن جریر، تفسیر طبری، ۲۵/۱۲۴، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۵ ق.
۱۹ . رک: المحرز الوجیزفی تفسیر الکتاب العزیز، ج۵ص۷۳؛ تفسیر بغوی، ج۴ص۱۵۲، تفسیر طبری، ج۲۵ص۱۲۴، تفسیر قرطبی، ج۱۶ص۱۴۱، تفسیر ثعلبی، ج۸ص۳۵۳، تفسیرالعز بن عبدالسلام، ج۳ص۱۷۰
۲۰ . تفسیر ابن ابی حاتم، ج۱۰ص۳۲۸۹٫
۲۱٫ سلیمان بن أحمد بن أیوب أبو القاسم الطبرانی، المعجم الکبیر، ج۳ ص۱۲۴مکتبه الزهراء، الموصل – ۱۴۰۴ – ۱۹۸۳، الثانیه، تحقیق: حمدی بن عبدالمجید السلفی.
۲۲٫ المعجم الکبیر، ج۴ص۱۹۲٫
۲۳٫ صنعانی، عبد الرزاق، مصنف عبدالرزاق، ج ۴، ص ۲۹، ح ۷۸۵۰، منشورات المجلس العلمی.
۲۴٫ طبسی، نجم الدین، صوم یوم عاشورا، بین السنه النبویه و البدعه الامویه، ص ۱۳۷، منشورات عهد به نقل از سیر اعلام النبلاء ج ۴، ص ۳۴۳٫
۲۵٫ نجم الدین طبسی، صوم عاشورا بین السنه النبویه و البدعه الامویه، ص ۱۳۹، منشورات عهد.