مدتی است در اقصی نقاط جهان و علی الخصوص افغانستان با ورود ویروس کرونا روبرو شده‌اند که باعث اختلال در خیلی از مسایل و موارد، مخصوصاً امنیت روانی اشخاص گردیده و باعث شده که فضای ترس سایه‌ی شوم خودرا بیش از پیش بر پیکره‌ی جامعه بیندازد و انسان‌ها از روبرو شدن با همدیگر بترسند، و این ویروس، فقط آزمون آلودگی، مرگ و زندگی نیست، بلکه نوعی آزمون انسانیت و اخلاق اسلامی است.
در این روزها تعدادی که توان مالی داشتند سعی کردند به شکل دیگری در کنار هموطنان خود باشند. برخی مالکان، اجاره‌ی بهای خانه یا مغازه خود را برای یک تا سه ماه بخشیدند که به دلیل کسادی بازار خرید و فروش کار بسیار ارزشمندی است و شاید همین کار به ظاهر ساده مانع ورشکستگی برخی کاسبان شود. عده‌ای هم نذری ماسک و دستکش می‌دهند و برخی دیگر مساعدت‌های مالی با مستمندان و مستحقین می‌نمایند.
اما پس از عید سعید فطر در اثر بی توجهی حکومت ومردم و شکستن قرنطینه ویروس کرونا توسعه یافت.
عید سعید فطر و قربان در افغانستان با بیشترین روزهای تعطیلات رسمی در این کشور و دید و بازدید در خانواده‌ها و دوستان برگزار می‌شود، متأسفانه عید امسال زیر سایه سنگین کرونا قربانیانی درپی داشت.
پایان ماه رمضان و نزدیک شدن به عید سعید فطر، شهروندان افغانستان قرنطینه را شکستند و برای خرید عیدی رفتند، در ایام عید نماندن در خانه، رعایت نکردن فاصله‌ها در تجمعات و نمازعید، دید و بازدیدها با دست دادن، بغل‌کشی، روبوسی و نادیده گرفتن توصیه‌های پزشکی… با تأسف که مردم افغانستان شاهد کرونایی شدن بسیاری از دوستان شان در شهرهای مختلف کشور واز جمله کابل بودند و هنوز به آن مصایب گرفتارند و بسیاری از دوستان‌ما در اثر ویروس کرونا جان باختند که در این فرصت، مصائب وارده را به تمامی بازماندگان و دوستان عزیزان سفرکرده تسلیت گفته و برای خانواده‌های مصیبت‌دار صبر واجر جمیل آرزومندم و بحمدالله بسیاری از عزیزان ما در اثر مراقبت و رسیدگی از این‌خطر نجات یافتند و خداوند را سپاسگذارم و به امید بازگشتن خوشی‌ها در زندگی مردم دنیا و اخصاً ملت مظلوم و ستمدیده‌ی افغانستان.
کرونا، برای برخی‌ها آزمون و امتحانی خواهد بود که اگر عالمانه، هوشمندانه و مسئولانه با آن عمل شود، می‌توان دست اندرکاران مسئول و نیز مردم را از شر آن راحت ساخت و فضای عمومی جامعه را از همه‌گیری آن مصئون نمود و اگر نه کسانی چون گذشته از مقام، روابطه و اعتماد مردم سوء اسفتاده نمایند در ترازوی سنجش آزمون انسانیت قرار گرفته و عمل خوب و بد آن‌ها ثبت تاریخ خواهد شد.
از این‌رو می‌طلبد تا برای شناخت دوست و دشمن، خادم و خائن در جامعه و مقابله با آنان‌که در انتظار حوادث ناگوار برای سوء استفاده نمودن است از سرگذشت‌مان باید عبرت گرفت و با مفهوم این ضرب المثل قدیمی آشنا شویم که آدم عاقل از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود.
– یعنی انسانی که عاقل است، هیچ گاه تصمیم اشتباهش را دوباره تکرار نمی‌کند.
– معنای ظاهری ضرب المثل آنست که وقتی انسان عاقل از سوراخ یک جانور موذی گزیده می‌شود، دیگر نزدیک آن نمی‌رود؛ اما انسان جاهل دوباره کنار آن می‌نشیند و دوباره هم گزیده می‌شود.
– انسان‌های دانا هیچ‌گاه خطاهای‌شان را تکرار نمی‌کنند بلکه از آن‌ها درس می‌گیرند و به تجارب‌شان افزوده می‌شود.
و این مثال در حقیقت برگرفته از حدیث: مومن از یک سوراخ دوبار گزیده نمی‌شود از پیامبر اکرم(ص) که در پایان جنگ احد بیان نقل شده و اصل ماجرا را شیخ طوسی در کتاب الخلاف بیان نموده‌اند.
با ذکر حدیث و مثال فوق و نیز این‌که کرونا؛ با همه‌ی بدی‌های فاجعه آورش، آزمون انسانیت، در امور اخلاقی، رفتاری و تربیتی هست، دو درس را باید آموخت و بزرگترین عبرت زندگی‌ما باشد.
الف) کرونا؛ عیار انسانیت را نمایان می‌کند
باید در تاریخ ثبت شود، این روزها بخاطر تکانی که کرونا به زندگی مردم داد، آیا مسئولین و مدعیان دروغین هم تکان خورده‌اند، تکان‌هایی که ذات واقعی ما آدم‌ها را تا حدودی نشان می‌دهد.
به هر حال گذشته از این مسائل، آنچه در شرایط بحرانی مایه‌ی تعجب است، رفتار برخی از صنف‌ها و مشاغل در قبال مردم است. تاکنون تجربه نشان داده است به محض آنکه اتفاقی در جامعه رُخ می دهد، سران حکومت و عده‌ای بجای خدمت به مردم، به آن‌ها خیانت می‌کنند. طبیعی است در شرایط نامساعد و بحرانی مانند جنگ، زلزله و یا همین مساله شیوع ویروس کرونا، مردم بی‌خبر و ساده‌را برای محل کمک رسانی جهت تهیه‌ی مستندات چون؛ فلم، عکس و گزارش و پخش آن در فضای حقیقی و مجازی سرنوشت مردم مظلوم و محتاج به کمک را به معامله می‌گیرند.
کجایی سعدی که بگویم، بنی آدم دیگر اعضای یک دیگر نیستند، کجایی که بگویم که کسی در فکر کسی نیست، جز منافع شخصی‌شان، چه باید کرد و چه باید سرود؟
- به هدر رفتن کمک‌های جهانی به مردم افغانستان
هم زمان با افزایش شیوع ویروس کرونا در افغانستان بانک جهانی از تصویب کمک اضطراری صد میلیون دالری این سازمان برای مبارزه کرونا در افغانستان صورت گرفت و علاوه برآن بسته‌های مالی انسان دوستانه‌ی خیرین کشورها و کمک‌های بلاعوض دولت‌ها به دولت افغانستان به منظور تقویت خدمات بهداشتی برای مبارزه با شیوع ویروس کرونا در ۳۴ ولایت این کشور، اما برخی مقامات افغانستان بر تصاحب ریاست این کمیسیون جهت استفاده سوء به رقابت پرداختند، هنوز ما شاهد عدم رسیدگی شفاخانه‌ها به دلیل نداشتن امکانات و خدمات صحی هستیم و تا هنوز کسی نپرسیدند چه پروژه‌ها و غول‌های اقتصادی از این کمک‌ها نفع می‌برند و همچون دیگر کمک‌ها نفعی به جامعه‌ی ما ندارد و دولت مردان این کشور روحیه‌‌ی گدا پروری و ذلت را برای خود و مردم خویش به ارمغان آورده‌اند و باید در این راستا آگاهی عامه‌ی مردم افزایش یابد و جلوی سوء استفاده گران را بگیرند که میلیاردها دلار کمک‌های مالی به هدف حمایت از مردم فقیر و آسیب پذیر در اختیار مافیا و سرمایه گذاران خصوصی قرار می‌گیرد.
دولت افغانستان برای جلب کمک‌ها و به دلیل نداشتن برنامه‌ی موثر جهت کمک به مردم این کشور، افرادی با استفاده از ارتباطات و شریک در قدرت برای خاک زدن به چشم و جلب توجه جهانیان، چند قرص‌نان کمکی، با ایجاد صف های طولانی در پیش روی نانوایی‌ها خودش شکستن قرنطینه و در نتیجه شیوع کروناست و می‌بایست دولت شرایط مردم را درک و سعی می‌کرد که در کنار این مردم باشند نه در مقابل آن‌ها.
- سوء استفاده‌ی مراکز و افراد حرفه‌ای و نمک‌پاشی بر زخم مردم
از ماه مبارک رمضان بدینسو تعدادی از هموطنان پیش‌قدم کار نیک بودند اما عده‌ای هم نتوانستند پرچم انسانیت، فرهنگ بومی، عنعنات و غیرت افغانیت را استوار نگه‌دارند و به بهانه کمک، وصل شدن به منابع مساعدت کنندگان پرده از یک بی اخلاقی و بد فرهنگی و سوء استفاده رو برو شدند و این روحیه قطعاً در ستیز با جامعه‌ی مردم با غیرت ماست و در شرایطی که این سبک رفتاری در جامعه حاکم باشد و این نوع کمک، نه رضای خالق و نه احساس مسئولیت به بندگان خداست، جز سوء استفاده و به نحو عوام فریبی، خودنمایی و معاملات پنهانی و بقول سعدی:
طریقت به جز خدمت خلق نیست/ به تسبیح و سجاده و دلق نیست
این‌گونه اشخاص بهتر است از فخر نمودن به هرگونه القاب ارزشی و تظاهر مقدس مآبانه در فکر پرداخت حق‌الناس و جبران آبروی برادران مسلمان خود باشند؛ نباید در چنین اوضاع و با سوء استفاده از شرایط موجود نمک پاشی برزخم متضررین نمایند و با نمایش‌دادن و گرفتن، فلم و عکس از تجمع مردم که خود باعث گسترش کرونا شود و با نشر تصاویر فقرا در فضای مجازی، عزت وآبری افراد و خانواده‌هارا پایمال وکرامت انسانی شان‌را نابود نمایند، اگر آنان واقعاً قصد دستگیری از مستحقین ومستمندان را دارند، همانند افراد خیر بسیاری دیگر با حفظ آبروی خانواده‌های بی‌بضاعت بدون این‌که تصویری از آن‌ها گرفته شود، با مراجعه به درب منزل فقرا و مستمندان وظیفه‌ی انسانی و اسلامی خودرا انجام دهند و البته در مقابل این دسته از افراد، کسانی هستند که هنوز وجدان انسانی شان بیدارند و در حفظ آبروی مستمندان توجه دارند.
ب) کرونا؛ سنگ محک دوستی‌ها
رابطه‌ی دوستانه دو طرفه است و گاهاً تشخیص دوستان واقعی از غیر واقعی کمی دشوار و اما کرونا سنگ محکی‌است همانند سنگی سیاه و سخت که طلا و نقره را بدان امتحان کنند، از این‌رو درس‌هایی را که از دوران کرونا بیاموزیم، شناخت دوستان واقعی و دوست‌نماهای مان‌را می‌توان با این نشانه‌ها تشخیص داد:
- وقتی به آن‌ها احتیاج دارید ناپدید می‌شوند، درشرایط کرونایی، تشخیص انسان‌های با احساس وبی‌احساس.
- خیلی‌ها در شرایط عادی فریاد از انسان دوستی، انجام صله‌ی رحم و… می‌دهند، اما در شرایط کرونایی و امثال‌آن، فهمیده می‌شود که لاف و گزاف، دروغ و خدعه بوده و بس.
- درشرایط کرونایی می‌توان فهمید که برای کیا انسانیت ارزش دارد وبرای عده‌ی دیگر ثروت اندوزی و استفاده سوء از وضعیت بوجود آمده.
- وقتی اوضاع بر وفق مرادشان نباشد سعی می‌کنند به خاطر کارهای گذشته‌ی شما احساس گناه و عذاب وجدان بدهند و نسبت به موفقیت و شادی دوستش احساس خوشحالی نمی‌کنند.
- با آنکه نسبت به دوست شان شناخت عمیق‌دارند بر اساس مصلحت‌ها، احساس بی علاقگی نموده و بی‌رحمانه اشتباهات و نقاط ضعفتان را قضاوت می‌کنند.
- آن‌ها همیشه محوریت گفت‌و گورا به سمت خودشان بر می‌گردانند و به خاطر شما در مقابل دیگران نمی‌ایستند و دفاع نمی‌کنند.
- آن‌ها اغلب قول‌هایشان را زیر پا می‌گذارند و فقط به خودشان اهمیت می‌دهند.
- آن‌ها گاهی تیکه می‌اندازند و زخم زبان می‌زنند تا شما را سردرگم کنند و آزار بدهند و چیزهایی می‌گویند که شما را جلوی دیگران خجالت زده کنند.
- آن‌ها فقط وقتی به شما نیاز دارند که منافع شان برآورده شود، وقتی به نفع‌شان نباشد اصلاً شما را نمی‌شناسند.
- آن‌ها اتفاقات و مسائل مهم زندگی شما را فراموش می‌کنند و برخی دوستان مقطعی، خودخواه هستند، رفتاری بچه گانه دارند، انعطاف پذیر نیستند و نمی‌دانند که دوست خوب بودن اصلاً چگونه است.
دوست خوب را باید، روز بد آزمایش نمود، روز خوب دوستان زیادی هستند، انسان در شرایط سخت و دشوار، ترازوی سنجش‌را برای دوستی‌ها حد و مرز تعیین کند و چنانچه گاهاً من برای افرادی سینه سپر نمودم و برای دفاع در تقابل با رقبا و مخالفین‌شان قرار گرفتم وآن‌ها بزرگتر شدند، روز بد را در نظر نگرفتند، با این محک خوب است که انسان کلاً از آن‌ها دوری نمایند، چنانچه من از دهه‌ی هشتاد بدینسو برای رسیدن به ریاست و منافع دیگران انرژی و احساسات‌خود را بکار انداختم، آنان با رسیدن به منافع شخصی‌خویش تشکل‌های خانوادگی‌را تقویت و دوستان روزهای دشوار و منافع جمع‌را نا دیده گرفتند و در نهایت موجب ناراحتی و استفاده سوء شدند، حوادث کرونا و هرحادثه‌ی دیگری هرچند ناگوار ولی درسی به ما می‌آموزد که باید دنبال دوستان واقعی باشیم و آدم عاقل نباید از یک سوراخ دوبار گزیده شود.
به قول حکما دوستان به زندان به کار آیند که بر سفره همه دشمنان دوست نمایند.
دوست مشمار آن که در نعمت زند / لاف یاری و برادر خواندگی
دوست آن دانم که گیرد دست دوست / در پریشان حالی و درماندگی
گفتنی است که حدود دوهفته قبل از ورود ماه مبارک در شهر مذهبی قم، تست اولیه و نهایی من مثبت اعلام شد، با تلاش تمامی اعضای خانواده، بستگان و دوستان در مقابله با این ویروس پیروز شدم، ماه مبارک رمضان را صحت یاب و روزه‌أم را گرفتم، در این مدت دوستان زیادی از اقصی و نقاط جهان و افغانستان طی تماس‌های جداگانه، دعا و ختم‌مجرب، هماهنگی و مشورت با متخصصین پزشکی و در نهایت، پس از مدت کوتاهی، اما دشوار در منزل قرنطینه ماندم و من خانه‌را بیش‌تر از محیط بیمارستان قبول داشتم، با رسیدگی برادر، برادرزادها، خواهران و خواهرزادگان، ارحام و اقوام، مخصوصاً صاحب منزل ساکن در آن(حجت‌الاسلام حاج سید روح‌الله جیدی حسینی و خانواده محترم شان) و توجه سایر عزیزان و دوستان، کرونارا شکست دادم.
آری! ما همه با هم می‌توانیم کرونا را شکست دهیم چون ما دوست همدیگر هستیم و کرونا دشمن‌ما.
نقد و نظر