در بازگشت از پغمان چند روزى كه در سنگلاخ ماندم، براساس تقاضای آقاى سخى محمد مصباح از ده هزاره شمالى عازم ده هزاره و ده مسکین شدم. قرار بود در آن روزها یکی از علماء جهت برنامه های تبلیغ ماه محرم به شمالی اعزام شود؛ از آنجاییکه دوستان دیگر علاقمند بودند همراه جناب آقای انوری دركنگره بزرگى که قرار بود براى ميثاق وحدت در باميان راه اندازی گردد شرکت نمایند، لذا من از رفتن به بامیان انصراف داده و سفربه شمالی مقدم دانسته و همراه جناب آقای مصباح به شمالى رفتم و دوّمين محرم بود كه برنامه سخنرانى و مراسم عزادارى بمناسبت شهادت سالار شهيدان اباعبداللّه الحسین(ع) و سایرشهداى كربلا را در جبهات، مخصوصا با مجاهدين شمالی برپا داشتم و در آنجا نيز طبق سنّت شيعيان تمام جهان، درتاسوعا و عاشورا فعاليتهاى اقتصادى تعطيل مىشود؛ و آنها همانند ديگر مسلمانان عزادارمی باشند و لباس عزا بر تن مىكنند؛ مردم شيعه وسنّى گوسفند وگاو جهت نذر واطعام در روزهاى تاسوعا وعاشورا می باشند.
ناگفته نماند که در مدت اقامتم در شمالی با موانع ومشکلات فراوان نیز از سوی برخی افراد نادان و متعصب روبرو شدم، اما باهمکاری اهالی محترم ده مسکین و ده هزاره شيعه وسنّى که در عصر جهاد به عنوان برادر باهم ودر كنار هم زندگى مىنمودند، برخلاف اختلافات شديد نژادى ومذهبى كه در گذشته در آن مناطق توسط حکام مستبد و عده ای خاصى دامن زده مىشد واز عدم آگاهى وبنيش مردم مسلمان استفاده سوء مىنمودند که برخی مطالب در این مورد را در کتاب گلبرگ خاطره ها (از جمهوریت تا جمهوری اسلامی) آورده ام.
در این جا مناسب می دانم که قسمتی از شعر علامه شهید سيد اسماعيل بلخى(ره) را که در ادبيات واشعار انقلابى خودش به همين مسئله اشاره مىكندخدمت خوانندگان محترم تقدیم نمایم:
اى مسلمان در گذر از فكر تبعيض نژاد
كاين تعصبهاى خشك عزت مسلمان شكست
اى مسلمان از جهالت جنگ مذهب داشتى
در نژاد و در زبان هم حال پيدا مىكنى
هيچ مىدانى بلاى اين تعصبهاى خشك
بر مسلمان مسلك فاشيست اغواء مىشود
از نفاق وخفت اسلام بنگر بريهود
خانه وملك عرب ميراث بابا مىشود
امّا افسوس و صد افسوس كه اين نام زيباى جهاد، خون شهيدان، زجر وشكنجه زندانيان و تلاشهاى مخلصانه جمعى از جهاد گران واقعى دستخوش قدرتطلبى عده رهبران نالايق و تفنگ بدوشان غير مسئول گرديد.