فرمانده غلام نبی مشتاق، از خانواده‌ای بزرگ و ریشه‌دار و یکی از چریک‌های شهری کابل، در ماه جدی ۱۳۶۲ خورشیدی، با همکاری همرزمانش و مدیریت سترجنرال مرحوم سید حسین انوری، در دره سنگلاخ ولایت میدان وردک، مرکزی مهم برای فعالیت‌های سیاسی، نظامی، فرهنگی و آموزشی تأسیس کرد.
شهید مشتاق شخصاً در اکثر جنگ‌ها و عملیات‌های چریکی در کابل و جبهات اطراف آن، از جمله پغمان، شمالی، میدان‌شهر، لوگر و جاجی حضور داشت. سرانجام در ۱۷ حوت ۱۳۶۸ خورشیدی، در عملیاتی علیه مواضع رژیم در ولایت میدان وردک، با شجاعت جنگید و در خطوط مقدم جبهه هدف گلوله دشمن قرار گرفت و پس از چند روز، در تاریخ ۲۶ حوت ۱۳۶۸، به شهادت رسید.
شهید حاجی جمعه خان، پدر غلام نبی مشتاق، به همراه چهار برادرش و ۱۴ تن دیگر از اعضای خانواده‌اش در زندان پلچرخی و برخی آنان به شهادت رسیدند. این خاندان بزرگ متعلق به همه مردم افغانستان بوده و شهید مشتاق، با حضور در جبهات مختلف از جمله جاجی، لوگر، مشرقی، قندهار، هلمند، هرات و مناطق شمالی و مرکزی کشور، بر ارزش‌های دینی، وحدت ملی و همبستگی فرامذهبی و فرا قومی تأکید داشت. او در عرصه نظامی و تفکر اجتماعی و فرهنگی، نماد آرمان‌های مردم، مقاومت، فداکاری، مبارزه فرهنگی و تحقق مساوات و همبستگی اسلامی بود.
نگارنده در حوت ۱۳۸۸ خورشیدی، کتاب «شهید مشتاق؛ چهره ممتاز جهاد» را با همکاری بنیاد شهید مشتاق، در ۲۰۰ صفحه تدوین کرد. چاپ نخست این کتاب، ۱۵ سال قبل انجام شد که شامل خلاصه‌ای از زندگی‌نامه، وصیت‌نامه، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و نظریات شهید مشتاق، به‌همراه دیدگاه‌های شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی کشور درباره مبارزات و افکار او است.
در سه دهه گذشته، برخی از پیروان عبدالعلی مزاری، در فضای مجازی تبلیغات منفی گسترده‌ای درباره شهادت مشتاق منتشر کرده و با ادعاهای بی‌اساس، مرحوم آیت‌الله محسنی را به قتل او متهم کردند. نگارنده در این مورد، با شاهدان عینی مصاحبه‌هایی انجام داده و تردیدی نیست که شهید مشتاق از برخی عملکردهای رهبری حزب حرکت اسلامی افغانستان دلخور بود. حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدعلی جاوید، دومین مقام این حزب، در یک گفتگوی ویژه به این موضوع پرداخته است. اما اینکه شهید مشتاق به دستور مرحوم محسنی ترور شده باشد، کاملاً کذب و بی‌اساس است.
شهید مشتاق از کسانی که بر خون شهدا معامله کردند و جهاد را از مسیر اصلی‌اش منحرف ساختند، انتقاد داشت. آخرین سخنرانی او با عنوان «یک بام و دو هوا»، به منافقت برخی از تفنگ‌بدوشان غیرمسئول اشاره دارد. او سرانجام، در خط مقدم جبهه، در نبردی رو در رو با دشمن به شهادت رسید.
حداقل انتظار می‌رفت که مسئولین حزب حرکت اسلامی، دوستان و همسنگران شهید مشتاق، به‌ویژه جنرال سردار محمد ابوالفضل که تا لحظات پایانی در کنار او بود، در برابر تبلیغات سوء مخالفین فکری او، به‌عنوان شاهدان عینی شهادت دهند. در غیر این صورت، مسئولیت اصلی در این زمینه بر عهده بستگان، همسنگران و دوستان شهید مشتاق است که تاکنون سکوت کرده‌اند. شایسته است که این افراد، تا زمانی که در قید حیات‌اند، جهت رفع شبهات و جلوگیری از سوءاستفاده‌های فکری و تبلیغاتی، حقیقت را آشکار ساخته و دین خود را در قبال شهید مشتاق ادا کنند.
یک‌بار دیگر، سی‌وپنجمین سالیاد شهادت غلام نبی مشتاق را به خانواده، فرزندان، برادران، بستگان و همرزمانش تسلیت می‌گویم.
روحش شاد، یادش گرامی و راهش پررهرو باد!
با احترام
سید جعفر عادلی حسینی – روستوک، آلمان