حجت الاسلام والمسلمین قربان‌علی عرفانی فرزند محمد ابراهیم، سال ۱۳۲۳ خورشیدی در منطقه‌ی «سیاه دره» ولسوالی یکاولنگ ولایت بامیان متولد شد.
استاد عرفانی تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش نزد شیخ موسی کلانی و دیگر بزرگان آن منطقه فرا گرفت و جهت ادامه تحصیلات عالی، سال ۱۳۴۶ خورشیدی عازم کشور عراق و و تاسال ۱۳۵۹ خورشیدی تحصیلات خویش را در حوزه علمیه نجف اشرف از محضر آیات عظام؛ سید ابوالقاسم خویی، امام خمینی شهید سید محمدباقر صدر و آیتالله سید مصطفی خمینی کسب فیض نمود.
مرحوم عرفانی در میان طلاب و علمای افغانستان از چهره های سیاسی وقت به شمار می رفت و با عده ای از همفکرانش در رابطه با مسائل سیاسی و اجتماعی کشور فعالیت داشتند و در مناسبت های مختلف سیاسی و اجتماعی اعلام موضیع می نمودن، اولین دستاورد فعالیت سیاسی شان انتشار اعلامیه‌ای در حمایت از سقوط رژیم سلطنتی ظاهر شاه و تأسیس نظام جمهوریت توسط محمد داود خان رئیس اولین رئیس جمهور افغانستان بود .
استاد عرفانی و همفکرانش در نجف اشرف تشکیلاتی را زیر نام «الجاریه‌الافغانیه – شباب‌الهزاره» راهاندازی و به‌عنوان یک جریان سیاسی حرکت سیاسی ایجاد که حتی این حرکت نو ظهور سیاسی مورد اعتراض استاد خلیل‌الله خلیلی سفیر وقت افغانستان در عراق قرار گرفت و از سوی دیگر این جریان در میان طلاب و علمای نجف اشرف و افغانستان متهم به استفاده از مذهب و ارزشهای مذهبی برای بروز دادن گرایش قومی گردیده و رابطه آنان را با حلقه‌های التقاطی و مغولیست‌ها در کابل وکویته ارتباط می دادند، هرچند بعضی ها حضور مرحوم عرفانی و دیگر همفکران آموختگان حوزه علمیه نجف اشرف را عدم شناخت کافی ایشان از حلقات نامبرده می دانند، چنانچه آن مرحوم طی مصاحبه‌ی با مجله شماره ۷۱ پیام مستضعفین، از ارگان نشراتی سازمان نصر افغانستان راجع به مرحوم محمد اسماعیل مبلغ می‌گوید: «با آقای مبلغ از نزدیک آشنا شدم، وی چهره ی علمی و سیاسی بود که در برهه‌ای از زمان دچار نوسانات فکری شده بود (البته‌چنین می‌گفتند و نسبت می‌دادند، خدا می‌داند)… بسیاری از روشنفکران مسلمان و غیر مسلمان با وی ارتباط داشتند که شاید از این جهت وی را متهم می‌کردند…»
استاد عرفانی ماههای اخیر که با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می کرد، چند ماه قبل داکتر عبدالله رئیس اجرائیه حکومت وحدت ملی او را جهت جهت تداوی به آلمان فرستاده بود که بعد از بازگشت وی از آلمان، نگارنده همراه چند تن از شخصیت های علمی به عیادتش رفتیم، وی در جمع عیادت کنندگان گزارش مختصری از سفرش و وضعیت مهاجرین مسلمان افغانستان در آلمان و مخصوصا برنامه های مذهبی شیعیان در مساجد مقیم شهرهای برلین، هامبورگ، فرانکفورت و مونیخ و نیز از میزبانی و حضورش در یکی از مساجد شهر مونیخ یاد آوری نمود و ضمنا اضافه کرد و گفت: وقتی که من وارد مسجدی در شهر مونیخ آلمان شدم، ابتدا سه عکس نصب شده در داخل مسجد توجه ام را جلب نمود که آن عکسها عبارت بود ند از؛ شهید مزاری، آیت الله محقق و قومندان شفیع و من در سخنرانی ام به قوما اعتراض کردم که افراط گرایی در باره اشخاص خطرساز است و میان ما و ارزشها فاصله ایجاد می کند، باید ما با این گونه پدیده مقابله کنیم و مبادا برخی عصبیت های سمتی و قومی ما را از مسیر اصلی اسلام و اهل بیت علیهم السلام به انحراف بکشانند و این اظهارات مرحوم استاد عرفانی بیانگر ایمان داری و اعتقادات وی را می رساند و ممکن او ناخواسته و غافگرایانه در حلقات التقاطی و مغولیست ها قرار گرفته بود.
پس از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ خورشیدی احزاب چپی خلق و پرچم کمونیستی وابسته به شوروی سابق استاد عرفانی به همراه سید غلام‌حسین موسوی و شهید شیخ عبدالحسین اخلاقی نزد امام خمینی(ره) رفتند و درباره نظام کمونیستی بر سر کار آمده از ایشان کسب تکلیف نمودند، امام خمینی(ره) آنان را به درس خواندن و توجه به مسؤولیت فرهنگی و همچنین ارتباط با دیگر طلاب خارجی از جمله طلاب ایرانی، پاکستانی و عرب توصیه کردند. با خروج امام خمینی از عراق و فشار دولت صدام بر فعالان سیاسی، استاد عرفانی در سال ۱۳۵۷ خورشیدی به همراه عده ای دیگر از طلاب افغانستان از عراق به ایران آمدند و در قم ساکن شدند وی در قم با کمک افرادی همچون سیدحسین حسینی دره‌ی صوفی، ضامن‌علی واحدی، عبدالعلی مزاری، میرحسین صادقی یپروانی، یوسف واعظی، عبدالحسین اخلاقی، خادم‌حسین ناطقی و عزیزالله شفق، سازمان نصر افغانستان را در جهت مبارزه علیه رژیم کمونیستی تأسیس و همچنین نشریهای را با عنوان «پیام مستضعفین» از سوی این سازمان به نشر رساندند و در اواخر دهه شصت که اختلافات داخلی میان احزاب جهادی شیعه بوجود آمده بود استاد عرفانی با مسئولین احزاب رقیب خویش در داخل کشور جهت ائتلاف و در نهایت پیوستن به یک تشکل واحد بنام حزب وحدت یکجا شدند و در دهه هفتاد که استاد عرفانی عضو شورای مرکزی حزب وحدت بودند، پس از فاجعه‌ی ۲۳ سنبله ۱۳۷۳ خورشیدی که حزب وحدت به دو جناح تقسیم شد ایشان در جناح استاد مزاری قرار داشتند و پس از سقوط دولت مجاهدین و با روی کار آمدن جمهوری اسلامی و انتخابات ریاست جمهوری، مرحوم استاد عرفانی رهبر حزب وحدت اسلامی ملت افغانستان و دو دوره به‌عنوان نماینده مردم کابل در مجلس نمایندگان افغانستان ایفای وظیفه نمود، از استاد عرفانی تا کنون چند اثر بجا مانده که از جمله «از کنگره تا کنگره»، « تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی بامیان» و «امام و انقلاب اسلامی افغانستان» می باشند.
استاد عرفانی از چهره های سرشناس، یکتن از موسسین و ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺷﻮﺭاﻱ ﻋﻠﻤﺎﻱ ﺷﻴﻌﻪ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ، یکی از موسسین و اعضای شورای اخوت اسلامی، اﺯ ﺭﻫﺒﺮاﻥ ﻧﺴﻞ اﻭﻝ جهاد و آدم آرام و متواضع، اهل قلم و منبر و نسبت به برخی همقطاران خود ارزش گرا تر و به جنبه های معنوی توجه ویژه داشت و به همین دلیل مورد احترام جامعه روحانیت و طلاب افغانستان بود، او از آغاز تأسیس شورای علمای شیعه در معاونیت این شورا بالاترین رای را از آن خود می نمود، اما احترامی که او به دیگر بزرگان داشت هیچگاه نخواست که در معاونت اول شورای علمای شیعه خودش را کاندید نماید و در موضیع گیرهای سیاسی نیز سیاست نرمش را داشت.
استاد عرفانی پس از عمری تلاش در ابعاد علمی، فرهنگی و سیاسی شب گذشته در نتیجه بیماری سرطان که ظرف ماههای اخیر با آن دست و پنجه نرم می کرد، شب گذشته(شبه پنج شنبه۳۰ میزان ۱۳۹۴ خورشیدی) در شهر قم جمهوری اسلامی ایران درگذشت.
در پایان این مصیبت را به خانواده و علاقمندان ایشان تسلیت گفته و برای آن مرحوم علو درجات و برای بازماندگان و دوستانش صبر جمیل و اجر عظیم آرزومندم.
روحش شاد و یادش گرامی باد!
نویسنده: سید جعفرعادلی«حسینی»