یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ
سال نو بر شما همراهان عزيز و گرامى در فضای مجازی مبارك باد!
من با استفاده از فرصت به مناسبت فرا رسیدن سال 1403 خورشیدی، می‌خواهم مرور کوتا و گذرا به برگزاری جنش نوروز در کابل، همزمان با فرا رسیدن این جشن طبیعت، چالش‌هایی که از سوی تیکه‌داران قومی و سران گروه‌های سیاسی موج سوار و فاجعه آفرین، که خودم شاهد بودم یاد آوری نمایم؛ تفصیلش تحت عنوان: «برگزاری جشن نوروز در کابل و چالش‌ها» در کتاب «ثابت قدم» خاطراتم از جمهوریت تا جمهوری اسلامی افغانستان آمده که دوستان جزئیات را به خاطراتم مراجعه نمایند.
مردم افغانستان نوروز را آغاز فصل طراوت و زندگی مجدد طبیعت می‌دانند و برای رهایی از زمستان سرد و خشک و تجلیل از نوروز از هفته‌ها قبل آماده این جشن می‌شوند، در دو شهر بزرگ افغانستان، «کابل» و «مزار شریف» زیارتگاههای با شکوهی منسوب به امام علی(ع) وجود دارند که بسیار مورد توجه مسلمانان افغانستان قرار دارند.
نوروز نخستین روز ماه حمل خورشیدی به‌حساب می‌آید و از سالیان متمادی بدین‌سو از این روز تجلیل به عمل می‌آید؛ در نخستین روز سال جدید، همزمان با اجرای برپاداشتن پرچمی به‌نام «مولا علی(ع)» در کابل، مزارشریف و دیگر ولایات افغانستان(میله‌ی گل‌سرخ) با این مراسم هماهنگ هست، مردم افغانستان این تقارن را بسیار نیک می‌دانند و به دامنه‌های کوه و چمن‌های سرسبز که رویش «گل سرخ» است به سیر و گردش می‌پردازند.
پرچمی که به‌نام امام علی(ع) در دامنه کوه سخی که از زیارتگاههای مشهورکابل است، ساعت نه صبح روز نوروز زیارت سخی شاهد تجمع اقشار مختلف مردم هست، این مراسم با تلاوت آیاتی از قرآن‌کریم شروع و شخصیت‌های علمی، سیاسی و مردمی به‌طور فشرده به همین مناسبت سخنرانی می‌نمایند و پس‌ازآن، مراسم بعدی که بلندکردن بیرق به‌نام مولا علی(ع) آغاز می‌شود، پس از مراسم مردم عقیده دارند سال خوب یا بد به آسان و مشکل بلندشدن پرچم مشخص می‌شود.
کار بعدی مردم، رفتن به زیارت اهل‌قبور است، قبور بستگان و قبور بزرگان همانند: آیت‌الله‌العظمی حجت کابلی؛ آیت‌الله سید حسین فاضل، علامه سید انورشاه صدر و دیگر بزرگان که در اطراف زیارتسخی قرار دارند. هرچند در میان قبور مومنین، قبور بزرگان ساده و هموار با زمین و اما در مقابل چند فرد از تیکه داران قومی یکی بر سر تقسیم اموال دزدی در چنداول کشته شدند و دیگری در رقابت‌های داخل خانه توسط برادر خود کشته شده، هرکدام بصورت مجلل ساختند که دیدن این مقابر درس عبرت است.
بهرحال! در چنین روز پرچمی به نام امام علی(ع) در یک مراسم ویژه و رسمی با حضور مقام‌های دولتی، مهمانان ولایات مختلف در زیارتگاه امام علی(ع) در مزارشریف برافراشته می‌شود که از زمان‌های دور از دوران شاهان گذشته تا دوران جمهوریت محمدداود خان و حکومت احزاب چپی و کمونستی و احزاب جهادی تا سال 1391 خورشیدی، جشن نوروز زیارتسخی کابل در محوریت مرحوم آیت‌الله‌العظمی حجت و بیت آن عالم بزرگوار که مورداحترام بزرگان تشیع و تسنن بوده و هست صورت می‌گرفت و اما سال‌های اخیر عده‌ای با دامن زدن به اختلافات، جشن ملی نوروز را به چالش کشاندند و بسیاری از چهره‌های سیاسی و از جمله تیکه‌های حزب وحدت کمیسیونی را به وجود آوردند و اعضای آن با سایر اقوام و شخصیت‌های متنفذ مخالف و به‌جز اشخاص موردنظر خودشان را نمی‌پذیرند، براساس تقاضا و پیشنهاد بیت مرحوم آیت‌الله حجت از حضور و سهم‌بندی همه‌ی احزاب سیاسی، برای طرفداران خلیلی و محقق و برخی اعضای کمیسیون موردنظر خوشایند نبود و آن‌ها حتی راضی به این نبودند که نام مرحوم سید حسین انوری در لیست سخنرانان افزوده شود. هرچند از زمان حیات مرحوم آیت‌الله حجت و پس از وفات وی حجت‌الاسلام مرحوم سید حسینآقا حجت تا قبل از دهه‌ی نود خورشیدی برنامه‌های برگزاری مراسمنوروز توسط بیت آیت‌الله حجت مدیریت و شهروندان کابل نیز با احترام که به مرحوم آیت‌الله حجت و بیت آن فقیه عالی‌مقام داشتند، از برنامه‌ها و روش مدیریت این خاندان استقبال می‌نمودند. اما پس از ایجاد کمیسیونی مرکب از نمایندگان احزاب شاخه‌های حزب وحدت به رهبری محمد کریم خلیلی و محمد محقق و حاجی رمضان به عنوان منتفذ قومی، مرحوم سید حسین انوری متوجه طرح کمیسیون برای به حاشیه راندان بیت مرحوم آیت‌الله العظمی حجت کابلی، مرحوم انوری در برابر اقدامات شاخه‌های حزب وحدت ایستادگی و تأکید نمود که اگر مدیریت برنامه‌های سال نو در زیارت سخی مثل گذشته بیت مرحوم آیت‌الله حجت عهده دار باشد و در غیر آن از انحصار دو حزب بیرون شود و همه‌ی احزاب تشیع در کمیسیون نامبرده حضور یابند.
در کمیسیون برگزاری مراسم نوروز سال 1392 خورشیدی، من وشیخ محمدرضا امینی حضور یافتیم و با پیشنهاد نام سید حسین انوری در کنار آقایان؛ خلیلی و محقق در لیست سخنرانان افزوده شد و فیصله به عمل آمد که نماینده حرکت اسلامی در کمیسیون سال‌های بعدی نیز حضور یابند. اما در کمیسیون مراسم سال 1394 خورشیدی که بهتاریخ 25 حوت 1393 خورشیدی در زیارتسخی برگزارشد، در این نشست با شرکت نمایندگانی از وزارت داخله، ریاست امنیتملی، ریاست شهرداریکابل و دیگر نهادها برای برگزاری مراسم از لحاظ امنیتی تبادل‌نظر و در پایان جلسه موضوع سخنرانان مطرح شد که از سوی نمایندگان دوشاخه‌ی حزب وحدت گفته شد که طبق لیست سال 1390 خورشیدی فقط خلیلی و محقق به‌عنوان سخنران کفایت می‌کند، با استدلال من و حمایت بیت مرحوم آیت‌الله حجت مبنی براین‌که؛ اگر اعضای کمیسیون حزبی عمل کند باید به همه احترام گذاشت و از دیگر احزاب نیز دعوت به عمل آید و مبادا این کمیسیون را به دو حزب محدود کرد و در غیر آن اجازه دهید که بیت آیت‌الله حجت برنامه‌های نوروز را بدون جنجال و به‌دور از دغدغه‌های سیاسی و قومی برگزار نمایند، این پیشنهاد با یک‌سخن مرحوم حاجی رمضان که گفت: هرچند نفر ادعا دارند که ما حزب درست کردیم پشت دیگر احزاب کوچک نگردید، تعدادی گفتند حاجی صاحب راست میگه و در مقابل سید خلیل حجت استدلال نمود و درنهایت درگیری لفظی منجر به درگیری فیزیکی میان مرحوم سیدتقیحجت و نمایندگان محمد کریم خلیلی، مخصوصاً محمدی و سجادی و برخی افراد دیگر همانند حاجی صفر و پسرحاجی رمضان کارته سخی شد، آن‌ها نسبت به مقدسات دینی و شخص مرحوم آیت‌الله حجت اهانت و فحاشی نمودند و تعبیراتی از قبیل قوم یهود، نفاقانداز میان احزاب و دور از اخلاق انسانی را گفتند و درنهایت جلسه کمیسیون به تشنج کشیده شد و بی‌نتیجه پایان یافت. پس از جدال سیاسی و تهدیدات هواداران احزاب سه گانه علیه همدیگر، شوراهای علمای شیعه، اخوت اسلامی و ائمهمساجد وتکایای شهرکابل تلاش نمودند تا دراین قضیه دخالت نمایند و مصالحه صورت گیرد، دراثر گفتگوهای غیرمستقیم، رایزنی‌ها بی‌نتیجه ماند، از سویدیگر مرحومانوری حرفش این بود، یا باید همه‌ی احزاب دراین کمیسیون حضورداشته باشند و یا این‌که مثل گذشته مدیریت آن را به بیت مرحوم آیت‌الله حجت واگذار شود و آقای انوری اخطار داد، اگر غیر این دوصورت برنامه نوروز را کمیسیون غیرقانونی پیش ببرد ممانعت خواهد کرد.
بعد از آن آقای خلیلی نیز تلاش نمود که این غائله خاتمه یابد و این‌که به تاریخ 27 حوت 1392 خورشیدی به کوشش حجت‌الاسلام سید رحمت‌الله مرتضوی نمایندگان احزاب در دفتر نمایندگی مجمع اهل‌بیت(ع) دعوت شدند، علاوه بر اعضای سابق کمیسیون، من، شیخ محمد رضا امینی و سید پرویز مظفری از حرکتاسلامی مربوط آقای انوری، سناتور سعیدی از حزب انسجام، جنرال ظفر توری از حرکت اسلامی مربوط آقای جاوید و نمایندگان خلیلی و محقق و نیز افراد دیگر همانند مرحوم حاجی رمضان، حجت‌الاسلام سیدعبدالله زکی و… حضور داشتند و در این جلسه پس از مباحث طولانی گلایه مرحوم حاجی رمضان با گریه و اشک ریختن از من و خطاب به آقای مرتضوی گفت: حاج‌آقا نماینده‌ی هردو حزب خلیلی و محقق حضور دارند، من به این‌ها گفتم که آقای انوری را در لیست سخنرانی بگیرید و غائله را پایان دهید و این‌ها حاضر هستند و رودرروی من نشسته، قبول نکردند، حالا بیایید غائله را پایان دهید و اگر آقای مرتضوی در این مورد دخالت نمی‌کرد، خدا می‌داند به خاطر لج‌بازی‌های شما چه مشکلاتی به بار می‌آمد.
پس از سخنان مرحوم حاجی رمضان حسین زاده حجت‌الاسلام مرتضوی به حجت الاسلام سید عبدالله زکی گفت: مصوبه را بنویس و چند مورد به تصویب و به امضا رسید که یکی از آن موارد افزودن اسامی سترجنرال سیدحسین انوری، حجت‌الاسلام سید محمدعلی جاوید و دکتر صادق مدبر بر لیست سخنرانان بود.
این مختصر خاطراتی بود که من به بهانه‌ی آغاز سال 1403 خورشیدی از برگزاری جشن نوروز در کابل و چالش‌ها یاد آوری نمودم.
امید وارم که ما در این سال ما شاهد صلح دائمی در افغانستان و جهان باشیم، آرزو دارم، امسال برای مردم افغانستان، سال خیر و برکت و خوبی‌ها و سرشار از شادی، موفقیت وخوشی باشد.
سید جعفر عادلی حسینی