سادات افغانستان در طول تاریخ با تمام اقوام ساکن در این کشور ارتباطات تاریخی، فرهنگی و فامیلی و با همه اقوام ساکن در افغانستان روابط نیک وحسنۀ خودرا حفظ نمودند، اما پس از نام بردن 14 قوم(…پشتون، تاجيک، هزاره، ازبک، ترکمن، بلوچ، پشه يي، نورستاني، ايماق، عرب، قرغيز(قرقيز)، قزلباش، گوجر، براهوى و ساير اقوام..) درماده چهارم قانون اساسی و سرود ملی از سال 1382 بدینسو، تبعیض، بی عدالتی، بجای شایسته سالاری و حقوق شهروندی، حضور سایر اقوام در عرصه قدرت سیاسی نادیده گرفته شده است و با آنکه آمار جمعیت سادات افغانستان در برخی منابع حدود پنج میلیون ذکر شده و از بسیاری اقوام نامبرده در قانون اساسی مطرح هست، ولیکن بزرگان سادات در تصویب ماده چهارم قانون اساسی، سال 1382 که در خیمه لویه جرگه به تصویب رسید موافق ذکر نام اقوام در قانون اساسی کشور نبودند، زیرا طرح مسائل قومی، باعث اختلاف و نا هنجاری های اجتماعی می در کشور می دانند.
سالهای اخیر با آنکه در روند توزیع شناسنامه های الکترونیکی به علت های گوناگونی به درازا کشیده شد، یکی از پرسش هایی که اخیرا مطرح و حتی در شبکه های اجتماعی پیرامون آن تبادل نظر و مباحثی جدی صورت گرفت و عده ای عدم درج قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را هویت زدایی سادات خوانده اند.
هفته های اخیر علاوه با ایجاد نهاد و شورا های اجتماعی، عده ای تحت عنوان جوانان خود جوش به اعتراض برخواستند و خواهان درج نام سادات در ديتا بس شناسنامه الكترونيكي گردیدند.
حجت الاسلام والمسلمین سید جعفرعادلی«حسنی» از سوی شخصیت های علمی، سیاسی و اجتماعی سادات و سترجنرال حاج سید حسین انوری توظیف شدند تا از طریق ریاست ثبت نام شناسنامه های الکترونیکی در زمینه اطلاعاتی را به دست آورده و قناعت مجموعه های معترض را حاصل نمایند، در این برنامه جناب آقای سید ناصر عطایی از مسئولین شورای ملیت سادات نیز جهت هماهنگی ملاقات جناب عادلی «حسینی» رئیس مجمع فرهنگی بقیۀ الله(عج) و محترم زمری باهر رئیس ثبت نام توزیع شناسنامه های الکترنیکی را فراهم نمودند.
تا اینکه قبل از ظهر روز دوشنبه 25 حوت 1393 حجت الاسلام سید جعفرعادلی«حسینی» با آقای زمری باهر، رئیس ثبت نام توزیع شناسنامه های الکترونیکی، در دفتر کارش ملاقات و تقاضا نمودم تا از روند توزیع شناسنامه های الکترونیکی و چگونگی اطلاعات و نام سادات در دیتابیس و اینکه چه چالش های بر سر راه توزیع این شناسنامه ها وجود دارد تشریح نماید.
محترم باهر، با توضیحات مفصلی که در روند شناسنامه الکترینکی داشت به تفصل از نحوه و شیوه روند کار آن اداره گفت: ۱۲ دلو سال ۱۳۹۰ طبق مصوبه شورای وزیران در چوکات معینت اداری وزارت امور داخله ایجاد و خوشبختانه این روند از آغاز تا کنون کار به خوبی پیش می رود و اکنون این ریاست با پرسونل 1300 نفر در شهر کابل مصروف کار و فعالیت هستند آمادگی های لازم را برای توزیع تذکره های الکترونیکی را داریم و اما یکی از چالش عمده اینکه از از مجموع ۳۵ میلیون نفر جمعیت احتمالی کشور ۱۴ میلیون نفر تذکره کاغذی دارد و کمتر از ۲۰ میلیون دیگر اصلا تذکره ندارند که تثبیت هویت این بیست میلیون افراد چالش بزرگ است.
وی اضافه کرد که توزیع شناسنامه های الکترونیکی چهار مرحله را در بر می گیرد، نخست جمع آوری اطلاعات است که کارمندان اداره عملا در ساحات می روند و فورم های فامیلی و انفرادی را به خانواده می سپارند، اسناد لازم را از قبیل تذکره های قبلی یا همان کاغذی همراه با فورم پر شده دوباره به مراکز اداره بر می گردانند که این پروسه اکنون در شهر کابل جریان دارد. در مرحله دوم تثبیت هویت صورت می گیرد، ما به همکاری اداره ثبت احوال و نفوس اتباع افغانستان را تثبیت هویت می کنیم، در قدم سوم ثبت نام صورت می گیرد که افراد بعد از تثبیت هویت به مراکز اداره تشریف می آورند و معلومات لازم را در اختیار کارمندان ما قرار می دهند، این معلومات از طریق کامپیوتر به بانک ملی معلومات افغانستان انتقال داده می شود و نظر به این معلومات در چاپ خانه شناسنامه الکترونیکی چاپ می شود و در مرحله آخر تذکره الکترونیکی در بدل تذکره قبلی به افراد توزیع می شود.
حسینی در این نشست اضافه نمود که استبداد و تبعیض قومی در افغا نستان یک واقعیت تاریخی است و اقوام محروم کشور نمونه زنده و انکارناپذیر خشن ترین نوع ستم ملی و مذهبی در کشور می باشد که هیچ انسان معتقد به عدالت اجتماعی نمیتواند از آ ن ا نکار نما ید. که از گذشته های دور تا حال از تلاشهای صد ها انسان مبارز در افغانستان که برای تحقق عدالت اجتماعی و رفع تبعیض و بی عدالتی با اشکال و افکار گوناگون رزمیدند ولی متأسفانه تا هنوز جنبش منسجمی برای برچیدن تبعیض نژادی و قومی در افغانستان از جانب اقوام محروم از قدرت سیاسی بطور متشکل ایجاد نشده و با آنکه قوم سادات در گذشته و حال هیچگاهی طرفدار مطرح نمودن مسائل قومی نبودند و از جانب دیگر بعنوان قوم ذکر ناشده در قانون اساسی از حقوق شهروندی خویش محرومند، بدین جهت تقاضامندیم تا ریاست محترم ثبت نام شناسنامه های الکترینکی جهت حاصل شدن قناعت شخصیت های سیاسی و نهادهای اجتماعی و فرهنگی سادات که عدم درج نام قوم سادات در دیتابیس را هویت زدایی و محروم شدن از حق قانونی خویش می دانند معلومات دقیق تر ارائه نمایند.
جناب آقای زمری باهر از ما خواست که آمادگی دارد که در همین هفته از جناب آقای سید حسین انوری، جناب حسینی و یا نماینده با صلاحیت جناب آقای انوری دعوت بعمل آورد تا از نزدیک گزارش فعالیت و کارکرد و نیز نحوه ذکر قومیت در دیتابیس را مشاهده نمایند.
بعد از ظهر چهار شنبه 27 حوت 1393 خورشیدی و هیئت همراه ایشان از مرکز ریاست ثبت نام شناسنامه های الکترینکی بازدید نمودند، آقای انوری در این دیدار گفت: یکی از دغدغه های اصلی مردم افغانستان، چگونگی ثبت ملیت در این تذکره است که عده ای خواهان ثبت قومیت در تذکره بوده وعده ای بر ثبت کلمه افغان به عنوان کلمه ای که خطاب آن به همه ساکنان سرزمین است تاکید دارند و دغدغه دیگری که وجود دارد و در این اواخر در برخی از رسانه ها نیز انعکاس پیدا کرد، در خصوص نام قوم سادات افغانستان می باشد و طوری که شنیده شده، در دیتا بیس اداره صدور شناسنامه های الکترونیکی، علیرغم ثبت نام اقوام مختلف کشور، جایگاهی برای سادات در نظر گرفته نشده است.
وی تاکید کرد که قوم گرایی، یک حرف مزخرف هست و از نظر عقلی و ملی نیز مردود، اما گاهی برخی ناگزیری ها، برخی از کسانی را که معتقد به این امر نیستند نیز مجبور به موضع گیری می کند و هرچند که بر اساس قانون اساسی، همه مردم کشور باید به یکدیگر احترام داشته باشند و در تطبیق قانون نیز، باید با همه یکسان برخورد شوند و حقوق شهروندی برای همه، محترم شمرده شوند، اما در قسمت اعظم موارد، مشکلاتی وجود دارد و حقوق مساوی برای همه در نظر گرفته نمی شود.
وی از مسئولین ریاست ثبت نام تذکره های الکترونیکی خواست که توضیحاتی در خصوص جایگاه چند قومی که نام آنها در سرود ملی نیامده و یا در قانون اساسی به عنوان سایر اقوام مورد اشاره قرار گرفته اند ارائه نمایند و همچنین مطابق ادعای برخی افراد، کارمندان ریاست صدور تذکره های الکترونیکی گفته اند در فرم های اولیه صدور شناسنامه، اتباع اقوام فوق (از جمله سادات) می توانند نام قومیت خود را ذکر کنند، اما در دیتا بیس، چنین جایگاهی برای آنها وجود ندارد و به همین دلیل، نهایتا، ساداتی که در میان هزاره ها زندگی می کنند به عنوان هزاره، ساداتی که در میان پشتونها زندگی می نمایند به نام پشتون و ساداتی که در میان سایر اقوام زندگی می کنند به نام همان اقوام ثبت خواهند شد که این کار، اعمال یک حرکت منفی بر قسمتی از مردم افغانستان است و منجر به این نکته می شود، قومیتی که به لحاظ نفوس از بسیاری اقوام تصریح شده در قانون اساسی است، نادیده گرفته شود و جایگاه حقوقی شان از نظر تحصیلات، شایسته سالاری… و حتی در شرایط فعلی در ادارت دولتی، توزیع قدرت بر اساس چهار قوم بزرگ افغانستان صورت می گیرد و در این صورت اصل شایسته سالاری جای خود را در این کشور پیدا نکرده است.
وی افرود: فرضا در میان مردم تشیع اگر یک پست به عنوان قوم هزاره باشد، یک نفر از ساداتی که اهلیتش فوق العاده باشد وتحصیلات عالی هم داشته باشد، چون آن پست به نام هزاره نوشته شده، نمی تواند آن را اشغال کند.
انوری تاکید کرد که اگر دولت در این خصوص پاسخ مثبت ندهد، این عملکرد منجر به یک سلسله حرکت های مدنی و اجتماعی خواهد شد که طبعا به نغع دولت در شرایط موجود نخواهد بود.
زمری باهر رئیس اداره ثبت نام شناسنامه های الکترونیکی نیز در این بازدید، ضمن ارائه توضیحات مفصلی در خصوص ساختار و تشکیلات اداره صدور شناسنامه های الکترونیکی، و ارائه آمار های دقیق در خصوص تعداد کارمندان و نحوه کارکرد این تشکیلات، گفت که قومیت در شناسنامه های الکترونیکی درج نخواهد شد.
وی افزود، ۸ مورد از اطلاعات هر فرد در خود تذکره و ۳۵ مورد دیگر در دیتابیس آن اداره به ثبت می رسد و نام قومیت هر فرد نیز جزو همین ۳۵ مورد ثبت شده در دیتا بیس است.
باهر افزود که تمام اقوام افغانستان که مجموع آنها ۴۲ قوم را در بر می گیرد در دیتابیس آن اداره به ثبت رسیده و قومیت سادات نیز در میان این اقوام وجود دارد.
این مقام مسئول همچنین گفت که ظرفیت ریاست صدور شناسنامه های الکترونیکی به گونه ای نیست که بتواند طی شش ماه و یک سال، به تمام اتباع کشور شناسنامه الکترونیکی بدهد. لذا این که عده ای خواهان به تعویق افتادن شش ماهه یا یکساله انتخابات پارلمانی با هدف استفاده از تذکره های الترونیکی برای انتخابات هستند، بر خلاف توانایی این اداره سخن می گویند.
گزارشگر: سید عباس حسینی، مدیر مسئول نشریه عصر انتظار